نام های دیگر مکان

• گنبد دراز
• دراز گنبد
• آرامگاه حمدالله مستوفی

موقعیت جغرافیایی آرامگاه حمداله مستوفی

آرامگاه حمداله مستوفی مربوط به دوره‌ی ایلخانی است و در استان قزوین، شهر قزوین، خیابان طالقانی، خیابان ملک‌آباد سابق و در کوچه‌ی مستوفی واقع شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی آرامگاه حمداله مستوفی

حمدالله، یا حمد بن تاج‌الدین ابی‌بکر بن حمد بن نصر مستوفی قزوینی، نام کامل مورخ، شاعر، جغرافیدان و نویسنده‌ی قرن هشتم است. وی از خاندان مستوفیان قزوین بوده است که مدت‌ها متصدی حکومت آن شهر بودند. پدر حمدالله مستوفی و نیز خود او با عنوان مستوفی در دستگاه ایلخانان خدمت می‌کردند و حمداله، خود از نزدیکان خواجه رشیدالدین فضل‌اله بود و پس از او نیز هم‌چنان سمت خود را در کارهای دیوانی حفظ نمود. حمداله مستوفی متولد سال 680 هجری قمری است و سال 750 هجری قمری نیز تاریخ وفات ثبت شده‌ی او است. مزارش در محله‌ی ملک‌آباد قزوین باقی است. این اثر در تاریخ 20 بهمن 1318 با شماره‌ی ثبت 332 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و از اماکن مورد احترام اهالی شهر قزوین به حساب می‌آید.

معماری آرامگاه حمداله مستوفی

بنای آرامگاه حمدالله مستوفی برج آجری کوچکی است متعلق به قرن هشتم هجری قمری که به صورت مربعی و توسط 4 فیل‌پوش، 8 ضلعی شده و با گنبد مخروطی پوشیده شده است. محوطه‌ی آرامگاه 280 متر مربع است که تنها 40 متر مربع آن به زیربنا اختصاص دارد. سردرِ آرامگاه با جمله‌ی «لااله الاالله الملک الحق المبین و محمد رسول‌الله الصادق البار الامین» تزیین شده است. داخل بنا دارای کاشی فیروزه‌ای ساده است که در زیر پایه‌های گنبد نیز دور تا دور کتیبه‌ای است که سوره‌ی مبارکه‌ی «هل اتی» به خط نسخ گچبری شده. قسمت پایین دو لنگه‌ی درِ ورودی آرامگاه نیز به صورت گل در هم و منبت‌کاری است.

از یک جفت درِ منبت‌کاری آرامگاه، یک لنگه‌ی آن از میان رفته و لنگه‌ی دیگر هم به موزه‌ی ایران باستان انتقال داده شده است و به جای آن، اکنون درِ تازه ساختی و در بقعه کار گذاشته شده است.

نمای بنا آجری و مطابق سبک ایلخانی دارای بندهای مهری است. گنبد مخروطی نیز پیشتر آجری بوده که در دوره‌های بعد کاشیکاری شده است و مقرنس‌سازی دور تا دور دایره‌ی پایین گنبد تعمیر شده است. گنبد و زیرسازی آن که از بناهای مجلل و زیبای عهد مغول است نیز با کتیبه‌ای از کاشی لاجوردی است که در آن به خط نستعلیق چگونگی زندگانی حمدالله مستوفی، نیاکان و تالیفات وی به اختصار بیان شده است.

در قرن چهاردهم هجری خورشیدی عده‌ای از مردم محلی، دیواری دور محوطه‌ی بقعه که به صورت ویرانه‌ای درآمده بود کشیدند و تعمیر مختصری در بقعه انجام دادند ولی در سال 1319 این بنای آرامگاهی تاریخی، مرمت اساسی شد.

پیشنهاد برای دیدن آرامگاه حمداله مستوفی

خیابان ملک آباد که آرامگاه حمداله مستوفی در انتهای آن قرار دارد در نزدیکی انتهای خیابان خیام جنوبی قرار دارد. خیابان خیام همان طور که قبلا هم اشاره شده بازار مدرن شهر قزوین محسوب می‌شود و شما بعد از دیدن این خیابان با کمتر از 10 دقیقه پیاده‌‌روی می‌توانید یکی از قدیمی‌ترین محله‌‌های قزوین را نیز ببینید. معمولا در کمتر شهری بافت سنتی و مدرن این قدر به هم نزدیک و در هم آمیخته است. کلا در قزوین معمولا نمی‌دانید در هر خیابان چه چیزی منتظر شماست و حجم بناهای تاریخی که در نزدیکی هم قرار دارند همیشه شما را متعجب خواهد کرد.

در صورتی که تصمیم دارید با خودرو به دیدن این آرامگاه بروید باید از خیابان باغ دبیر وارد کوچه‌ی محمدیه شوید و هر جایی که خالی دیدید خودروی خود را پارک کنید. اما پیشنهاد ما باز هم مثل همیشه این است که از خودرو برای قزوین نگری استفاده نکنید. می‌توانید خودروی خود را در خیابان خیام و پارکینگ‌های خیابان طالقانی پارک کنید و با کمی پیاده‌روی به آرامگاه حمداله مستوفی برسید. این‌گونه حس قدم زدن در بافت تاریخی و سنتی قزوین را نیز بیشتر تجربه خواهید کرد. سر خیابان ملک آباد و خیام جنوبی معمولا دستفروش‌ها در حال فروش باقالی و لبو هستند و باقالی‌هایشان در فصل پاییز و زمستان و در هوای سرد واقعا می‌چسبد! در ضمن بین خیام جنوبی و ملک آباد کافی‌شاپ‌های زیادی هم قرار دارد که می‌توانید قهوه و بستنی بگیرید و در مسیر رفتن به آرامگاه حمداله مستوفی از خودتان پذیرایی کنید.

اگر در زمان‌های خاص مثل آخر تابستان و زمستان که بازار رواج است در خیابان طالقانی پا بگذارید از شدت ازدحام نمی‌توانید راه بروید. دلیلش هم این است که خود خیابان طالقانی بوتیک‌های زیادی دارد، در میانه‌ی آن نیز خیام؛ مرکز مدرن خرید در قزوین قرار دارد و انتهای آن نیز به سبزه میدان و بازار سنتی قزوین می‌رسد که مرکز اصلی خرید در قزوین به شمار می‌رود. در این هنگام حس و حال خاصی در این خیابان وجود دارد که ارزش تجربه را دارد. فراموش نکنید که مثل همیشه با استفاده از نقشه‌ی زیر می‌توانید در کمتر از 15 دقیقه به جاذبه‌های گردشگری اطراف آرامگاه حمداله مستوفی دسترسی پیدا کنید. با یلدامدتور بمانید.