نام‌های دیگر مکان

• قنات دو طبقه مون
• قنات مون اردستان

موقعیت جغرافیایی قنات مون

قنات مون که تنها قنات دو طبقه‌ی جهان است در خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه‌ی نهضت شهر اردستان و در استان اصفهان قرار دارد. این قنات در محله‌ی مون؛ یکی از محلات هشت‌گانه‌ی اردستان واقع‌شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی قنات مون

قنات یا کاریز، راه‌آب یا کانالی است که در زیرِ زمین حفر شده، تا آب از آن روان شود. از آن‌جایی که در مناطق گرم و خشک چشمه‌های آب وجود ندارد برای دسترسی به آب‌های دایمی و ثابت قنات‌ها حفر می‌شوند. قنات‌های اولیه ابتدا گودالی بودند سپس تونل‌های افقی بر روی آن‌ها زده‌شده تا آب به سهولت جریان پیدا کند. ایران زادگاه قنات است. هم‌اکنون بیش از 30000 رشته قنات (برخی متروک، برخی نیمه‌متروک و تعدادی فعال) در ایران وجود دارد که از سایر نقاط جهان بیش‌تر است. قسمت عمده‌ی آبیاری در فلات مرکزی این سرزمین به‌وسیله‌ی قنات‌ها صورت می‌گرفته است. از لحاظ تاریخی مشکل می‌توان گفت چه زمانی و در کدام منطقه از ایران قنات پیدا شده است. ولی قنات در پیش از اسلام شناخته‌شده بود. ساختمان بیش‌تر قنات‌ها در ایران به زمان سلطنت هخامنشیان برمی‌گردد، در این دوره بود که قنات‌ها به مصر و هندوستان راه یافتند. در زمان اشکانیان و سپس ساسانیان قنات گسترش زیادی یافت و ایرانیان این فناوری را به اقصی نقاط جهان صادر کردند. اکنون قنات‌های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره‌ی آمریکا وجود دارند. شهرستان اردستان در دامنه‌ی کوه­‌های ناهموار و مرتفعی قرار گرفته است که دارای شیب ناملایمی است که این شیب از سمت جنوب به سمت شمال کشیده شده است. این شهر بر روی گذرگاه آب‌های تحت‌الارضی قرار دارد و این آب‌ها با توجه به جهت شیب این منطقه به سمت شمال ادامه یافته است. مقنیان در این مسیر ده‌ها قنات حفر کرده‌اند که یکی از آن‌ها، قنات منحصربه‌فرد مون اردستان است.

برای حفر قنات دو طبقه، دو لایه خاک باید شناسایی شوند که برای عبور آب مناسب باشد. هم‌چنین این دولایه از خاک باید از آب‌دهی کافی و استحکام لازم برخوردار باشند تا آب در یکدیگر نفوذ نکند. معدود زمین‌هایی وجود دارد که دارای چنین ویژگی باشند و این موضوع نشان‌دهنده‌ی این است که گذشتگان ما با دانش زمین‌شناسی آشنایی داشتند.

برای کاوش و حفر قنات دو طبقه‌‌ی مون اردستان که از شاهکارهای علم مهندسی به شمار می‌رود مقنیان ورزیده با در نظر گرفتن شرایطی اقلیمی آن را ایجاد کرده‌اند. جالب این‌که سایت گردشگری قنات دو طبقه‌ی مون در اردستان جهت بازدید گردشگران ایجاد شده است.

بر طبق آن‌چه در منابع آمده ساخت این قنات به‌پیش از اسلام و به‌خصوص دوران کیانیان و اشکانیان و ساسانیان برمی‌گردد. در مورد بانی این قنات تاریخی روایت‌هایی وجود دارد. بر اساس یکی از روایت‌ها بانی قنات مون را کاوه آهنگر زاده اردستان می‌دانند. دیگری این‌که بانی این قنات یک مقنی یزدی بوده است. وی شبی در شهر می‌خوابد و صدای آب‌های زیرزمینی را می‌شنود و سپس توصیه‌هایی را برای حفر قنات به اهالی می‌کند و رشته‌ی اول توسط مردم حفر می‌شود. بعد از گذشت زمانی مقنی یزدی بازمی‌گردد و متوجه می‌شود که حفر قنات به‌گونه‌ای بوده است که از تمامی آب‌های زیرزمینی بهره برده نشده، پس حفر رشته‌ی دوم با توصیه‌ها و زیر نظر مقنی یزدی صورت می‌گیرد. قنات دوطبقه‌ی مون اردستان تقریبا 800 سال قدمت دارد.

این قنات در سال 1382 با شماره‌ی 9023 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. هم‌چنین قنات مون که یکی از بی‌نظیرترین قنات‌های جهان است در چهلمین اجلاس یونسکو در شهر استانبول ترکیه در تاریخ 26 تیرماه 1395 خورشیدی (16 ژوئیه 2016 میلادی) به شماره‌ی 1506 به‌عنوان بیستمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

معماری قنات مون

این قنات یکی از شگفت‌انگیزترین قنات‌ها، نه‌تنها در ایران بلکه در کل جهان است. یکی از ویژگی‌های قنات مون آن است که آب قنات رویی و آب قنات زیرین روی‌همدیگر حرکت می‌کنند بدون آن‌که آب این دو طبقه با هم ترکیب شوند. به همین دلیل به‌عنوان عجیب‌ترین سازه‌ی قناتی دنیا از آن یاد می‌شود. از آن‌جایی که دبی و سختی آب قنات بالایی و آب قنات پایینی با یکدیگر تفاوت دارد، آب طبقه‌ی بالای قنات در آب طبقه پایین قنات نفوذ نمی­‌کند. آب قنات بالایی شیرین‌تر، سبک‌تر و خنک‌تر است و از این‌رو در گذشته از آن برای آب شرب استفاده می‌کردند. آب قنات پایینی نیز دبی و سختی بیش‌تری دارد و نسبت به آب قنات بالایی گرم‌تر است.

شگفتی دیگر قنات مون این است که اگر به هر دلیلی مسیر هر‌ کدام از طبقات قنات، مسدود شود، آب آن طبقه به طبقه دیگر هدایت می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های قنات مون این است که تنها رختشوی‌خانه‌ی فعال استان اصفهان در آن قرار دارد. علاوه بر آن در این قنات یک آسیاب قدیمی نیز وجود دارد.

قنات دو طبقه‌ی مون 3/5 تا 4 کیلومتر طول و 30 میله دارد و در طول مسیر آن حدود 40 حلقه میل‌چاه زده‌شده است (برای هوادهی و لایروبی از آن استفاده می‌شود). عمق مادر چاه قنات (چاه دوقلو) آن به 31 متر می‌رسد و مقدار آبدهی آن 60 لیتر در ثانیه است. مظهر (دهانه) این قنات در محله‌ی مون و میله‌های اولیه‌ی آن نیز در محله‌ی محال قرار دارند. از دهانه‌ی قنات (واقع در محله‌ی مون) با فاصله‌ی 200 متر از هم ابتدا آب قنات رویی و بعد آب قنات زیرین پدیدار می‌شود و سپس در پایین‌دست، در محلی به نام محله‌ی سیدهای اردستان به همدیگر می‌رسند. آب هر دو رشته به سه بخش تقسیم می‌شود که یک قسمت از آن به روستای تلک‌آباد می‌رود و دو قسمت دیگر به‌منظور آبیاری باغ‌ها و مزارع محله‌ی مون استفاده می‌شود. ناگفته نماند طول این قنات 2 کیلومتر است.

به این علت مادر چاه قنات به چاه دوقلو معروف است که در این محل دو میله‌چاه در کنار هم قرار دارند. مادر چاه از دو کانال موازی که روی‌هم قرارگرفته‌اند، تشکیل‌شده است. این کانال‌ها در چاه‌های عمودی مشترک هستند. این چاه دوقلو در کنار آرامگاه امامزاده اسماعیل (ع) قرار دارد. عمق چاه رویی 27 متر و عمق چاه زیری با در‌ نظر گرفتن دهانه‌ی کوره‌ی قنات، 31 متر است. در نتیجه، کل عمق چاه مادر به 31 متر می‌رسد.

برای حفر رشته‌ی دوم قنات، به‌منظور جلوگیری از حفر دو میل چاه در کنار هم، ابتدا اطراف میل چاه اول را 180 درجه دور زده‌اند و مسیر آب را به پشت میل چاه هدایت کرده‌اند. سپس میل چاه را پایین برده و اقدام به حفر رشته‌ی دوم کرده‌اند. این کار نه‌تنها موجب شده که از حفر دو میل چاه در کنار هم جلوگیری شود، بلکه باعث می‌شود کار حفر قنات دوم به‌راحتی انجام شود و خاک‌برداری کمتری نیز صورت بگیرد.

پیشنهاد برای دیدن قنات مون

همان‌طور که در مطالب بالا اشاره کردیم قنات مون تنها قنات دوطبقه‌ی در جهان است و یکی از شگفت‌انگیزترین و منحصربه‌فردترین سازه‌ها به شما می‌رود. پیشنهاد می‌کنیم به بازدید این قنات تاریخی بروید و حتما برای بازدید از آن وقت کافی بگذارید و با دنیای پر رمز و راز آن آشنا شوید. مطمئنا با دیدن این سازه به ایرانی بودن خود بیش از پیش افتخار می‌کنید و حس غرور وصف‌ناپذیری در شما ایجاد می‌شود.

منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی کهیاز، مسجد جامع اردستان، مسجد جامع زواره، قلعه‌ی سنگ بست، قنات ارونه، آرامگاه امیر اویس (سنگ سفید)، آتشکده‌ی مهر اردشیر و... از جاذبه‌های زیبایی است که در شهرستان اردستان جا خوش کرده است و دیدن آن‌ها خالی از لطف نیست.

قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان! قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان! 2023-02-16 11:24:41+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 قنات مون که تنها قنات دو طبقه‌ی جهان است در خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه‌ی نهضت شهر اردستان و در استان اصفهان قرار دارد. این قنات در محله‌ی مون؛ یکی از محلات هشت‌گانه‌ی اردستان واقع‌شده است. ساره پزشک Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10391 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان! قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان! قنات مون که تنها قنات دو طبقه‌ی جهان است در خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه‌ی نهضت شهر اردستان و در استان اصفهان قرار دارد. این قنات در محله‌ی مون؛ یکی از محلات هشت‌گانه‌ی اردستان واقع‌شده است. استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت +98 استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان! قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان! قنات مون که تنها قنات دو طبقه‌ی جهان است در خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه‌ی نهضت شهر اردستان و در استان اصفهان قرار دارد. این قنات در محله‌ی مون؛ یکی از محلات هشت‌گانه‌ی اردستان واقع‌شده است. استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت +98 استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت IR نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل Adults Persian English.

قنات مون - تنها قنات دو طبقه جهان!

قنات مون که تنها قنات دو طبقه‌ی جهان است در خیابان شهید فائق، ابتدای کوچه‌ی نهضت شهر اردستان و در استان اصفهان قرار دارد. این قنات در محله‌ی مون؛ یکی از محلات هشت‌گانه‌ی اردستان واقع‌شده است. استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت +98 استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت استان اصفهان- اردستان- خیابان شهید فائق- ابتدای کوچه نهضت IR unknown

مکان‌های نزدیک

نمایش و مسیریابی در نقشه گوگل

مکان     کارگاه صنایع دستی     غذا و خوردنی     محتوای فعلی     خدمات شهری     شما اینجا هستید     محل اقامت در خدمات سلامت و زیبایی     محل مرکز سلامت و زیبایی در خدمات سلامت و زیبایی     مرکز سلامت و زیبایی