حمام یان یان سفره خانه ای در دل حمامی قدیمی
نام های دیگر مکان
- سفره خانه سنتی یان یان
- مجموعه کافه رستوران سنتی فرهنگی آیرال
موقعیت جغرافیایی حمام یان یان
حمام یان یان یکی از مکان های دیدنی استان زنجان است که در مرکز شهرستان خرمدره، کنار رودخانهی کبیر و ضلع غربی خیابان سردار جنگل، قرار گرفته است. دلیل مجاورت این بنا با رودخانهی کبیر را میتوان استفاده از آب آن به منظور استحمام و دفع فاضلاب دانست.
سیر تاریخی و فرهنگی حمام یان یان
یان یان یکی از حمام های عمومی عصر قاجاریه است یعنی مردان و زنان به صورت نوبتی در روز یا ساعت مشخص اجازهی استفاده از آن را داشتند. مساحت زمینی که این حمام در آن ساخته شد تقریبا 210 مترمربع بود.
ثبت این گرمابه در فهرست آثار ملی به همراه مسجد روستای نوکیان قدیم طارم در دههی 90 صورت گرفت. داستانهای جالبی در مورد علت نامگذاری این حمام به یان یان وجود دارد. اگر ترکزبان باشید متوجه خواهید شد یان یان مشتق شده از یانماق به معنای سوختن است. این اسم به کارکرد بنا اشاره دارد و نشان میدهد که این حمام در گذشته همواره آبگرم داشته است. از آنجا که خیابانی که حمام در آن ساخته شده است دارای عرض کمی بوده و برای عبور از آن نیاز است تا کمی به پهلو حرکت کنید، معنی دیگر کلمهی یان یان که به پهلو حرکت کردن است نیز در ذهن تداعی میشود.
معماری حمام یان یان
این بنا از نظر معماری همانند حمام های صفوی است اما نه به آن وسعت.
پاشوی خانه، گرمخانه، نظافتخانه، حوضهای آب سرد و گرم، گلخن و هشتی ورودی از جمله فضاهای تعبیه شده در حمام تاریخی یان یان است. افراد در بدو ورود با عبور از هشتی، میتوانستند در رختکن گرمابه جامهی خود را عوض کنند و پس از شستن پاها از طریق دالانی پر پیچ و خم به گرم خانه میرسیدند.
داخل گرمخانه در خزینههای آب گرم و سرد تمام بدن خود را میشستند. گلخن یا آتشگاه حمام، کار گرم کردن آب را بر عهده داشت که این آب توسط لولههای تنبوشه به خزینهها مربوط میشد.
طبق عرف معماری صفویه شیشههای رنگی در پنجرههای موجود در سقف گنبدی به کار رفته بود که در فراهم سازی نور حمام نقش بسزایی داشت.
تنبوشه به لولههای سفالی گفته میشود که در قدیم جهت انتقال آب در آبراهههای سرپوشیده، زیرزمین یا میان دیوار میگذاشتند تا بدین صورت از نشت آب جلوگیری شود. بتن و لولههای فلزی جایگزینهای امروزی آن هستند. بهروز خان هادلوند؛ خان چهار طایفهی زلقی چهار لنگ بختیاری، آب سرچشمه را تا قلعهی خود با تنبوشه لولهکشی کرد.
پیشنهاد برای دیدن حمام یان یان
حمام یان یان در حاشیهی رودخانه ابهررود (شورکات) و در زمان گشایش تقریبا در پایانهی شمالی خرمدره احداث شده بود ولی با گسترش شهر کم کم در وسط آن واقع شد.
گفتنی است حمام یان یان در حدود 25 سال گذشته همچنان برای استفاده عموم باز بوده است اما متاسفانه بعد از مدتی به حال خود رها و در نتیجه متروکه شد. خبر خوب آن است که عملیات بازسازی این بنای تاریخی به گروه فرهنگی آیرال که به عنوان سمن یادآوران فرهنگ کهن شناخته می شود، سپرده شد. این گروه توانمند کار خود را در سال 95 با برگزاری جشنواره های آیینی چون یلدا، چهارشنبهسوری و... آغاز کرد و معرفی فرهنگ بومی منطقه همواره از اهداف آنها بوده است. سمن یادآوران فرهنگ کهن با همکاری وزرات ورزش و جوانان و جذب سرمایهگذار تصمیم گرفت علاوه بر مرمت حمام یان یان آن را به خانهی فرهنگ، کافهرستوران و مجموعهای برای مهارت آموزی در زمینههای خیاطی، قالی بافی، سبد بافی، هنر های دستی و موسیقی تبدیل کند تا بدین گونه درعرصهی کارآفرینی و ایجاد اشتغال مستقیم تاثیرگذار باشد. بنابراین یان یان در سال 1400 فعالیت خود را با نام مجموعه کافه رستوران سنتی فرهنگی آیرال از سر گرفت.
رهگذر یا گردشگر فرقی نمیکند. شما میتوانید این سفره خانه را مقصد خود برای صرف ناهار یا شام قرار دهید تا طعم لذتبخش غذاهای سنتی ایرانی را به همراه موسیقی زنده در این فضای تاریخی بچشید و به بازدید و خرید از غرفههای صنایع دستی و لباس محلی زنجان، اصفهان، قزوین و... بپردازید.
حمام یان یان - سفره خانه ای در دل حمامی قدیمی
حمام یان یان یکی از حمام های عمومی عصر قاجاریه است یعنی مردان و زنان به صورت نوبتی در روز یا ساعت مشخص اجازهی استفاده از آن را داشتند. مساحت زمینی که این حمام در آن ساخته شد تقریبا 210 مترمربع بود. استان زنجان- خرمدره- خیابان سردار جنگل +98 استان زنجان- خرمدره- خیابان سردار جنگل استان زنجان- خرمدره- خیابان سردار جنگل IR unknownکلمات کلیدی: حمام یان یان، سفره خانه سنتی یان یان،
مکانهای نزدیک
دیدگاهها
هنوز دیدگاهی برای این محتوا درج نشده است. با درج دیدگاه خود، اولین نفر باشید!
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.