نام‌های دیگر مکان

• اداره میراث فرهنگی یزد
• موزه اسناد و مدارک یزد

موقعیت جغرافیایی خانه لاری ها

خانه لاری ها را می‌توانید در محله فهادان شهر یزد، خیابان امام خمینی و گذر یوزداران بیابید. فهادان خود محله‌ای کهن و اصیل در شهر یزد است که شاهد بسیاری از رویدادهای تاریخی بوده و مجموعه‌ای نفیس از آثار تاریخی را در خود جای داده است.

سیر تاریخی و فرهنگی

خانه لاری‌ها بنایی متعلق به خاندان لاری در یزد است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد. این خانه را جد لاری ها، حاج غلامحسین ملازینل در سال‌های 1270 خورشیدی در جوار مجموعه‌ای از آثار نفیس معماری هم چون مدرسه ضیاییه یا زندان اسکندر، بقعه سید گلسرخ و برج و با روی یزد ساخته است. پس از حاج ملازینل فرزندانش سال ها در آن زندگی کردند. در نهایت در سال 1363 خورشیدی، خانه لاری‌ها به سازمان میراث فرهنگی واگذار و محل اداره میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفت. اين خانه اکنون محل موزه اسناد و مدارک یزد است.

معماری خانه لاری ها

معماری خانه لاری ها کاملا با اقلیم گرم و خشک یزد هماهنگ است. این عمارت شامل شش منزل مسکونی است که در جوار هم ساخته شده و با مساحتی در حدود 1700 متر مربع دارای یکی از معماری های منحصر به فرد ویژه‌ خانه های کویری می باشد. کارکرد این عمارت در گذشته خانقاه نعمت اللهی بوده است. درب‌ها و پنجره‌های این بنا به همراه ارسی‌ها و اتاق‌هایی که به آینه کاری و نقاشی مزین شده‌اند تجلی یکی از بهترین نمونه‌های خانه‌های اصیل ایرانی است. در بخش ورودی ساختمان یک هشتی و سردرب آن وجود دارد که با تالارها و ایوان ها از طریق دو حیاط بیرونی ارتباط برقرار می‌کند. هشتی بنا وسط دو حیاط است و دسترسی آن ها را مهیا می‌کند. در این مجموعه فضاهایی از قبیل اسطبل، مطبخ (آشپزخانه) و انبار وجود دارد و بخشی مستقل در شمال شرق مجموعه با اتاق و حیاطی کوچه که راه خروج مستقل به بیرون دارد. حیاط اصلی و بزرگ که محوری شمال شرقی به جنوب غربی دارد، کشیده و مستطیلی است و در ضلع جنوب غربی که بلندتر و زیباتر است به ایوان بزرگ و زیبایی ختم می شود. بیشتر ایوان ها و تالارها و اتاق ها نیزدر اطراف این حیاط قرار گرفته‌اند. این ایوان فضای ورودی خانه را تعریف می کند. حوض مرکزی طراوت را به آب و هوای کویری عمارت هدیه می کند. بر روی این حوض هم تخته ای وجود دارد که در زبان محلی اصطلاحا به آن غروب نشین می‌گویند.

ارزش‌های خاص خانه لاری ها

خانه‌ لاری‌ ها، بنایی ارزشمند و به جا مانده از تاریخ شهر بادگیرها؛ یزد است. این خانه همچون نگینی درخشان در میان ابنیه تاریخی بر چشم و دل بیننده می‌نشیند. معماری متناسب این بنا با کویر از ویژگی‌های خاص خانه لاری‌ها می‌باشد. همچنین فضاسازی و دسته بندی عملکردها نشان از هوش و تبحر مهندسان و معماران آن زمان دارد که آن را برای هر بیننده ای جذاب و دیدنی می کند.

پیشنهاد برای دیدن خانه لاری ها

خانه لاری‌ها تنها یک خانه کوچک مسکونی نیست. بزرگی آن یادآور خانواده های پرجمعیت و شاد قدیمی است که در همگی در کنار هم با صمیمت و شادی زندگی می کردند. حال و هوای گرم و صمیمی این بنا می‌طلبد با دید متفاوتی به بازدید از آن بپردازید و سعی کنید با کمک راهنما تاریخچه‌ مکان را در ذهن بسازید و لحظه‌های شادشان را تصور کنید. چرا که تفاوت زیادی با سبک امروزی زندگی ما داشته است. پس از بازدید از خانه لاری‌ها می‌توانید از فرصت استفاده کرده و از سایر دیدنی‌های محله فهادان نیز بازدید کنید. مدرسه ضیاییه و بقعه سید گلسرخی نمونه‌های خوبی برای گردشگری هستند.