نام های دیگر مکان

• باغ شازده

موقعیت جغرافیایی باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان در فاصله 35 كیلومتری جنوب شرقی شهر كرمان و در فاصله 6 كیلومتری شهر ماهان در مسیر جاده كرمان به بم در نزدیكی ارتفاعات جوپار بنا گردیده است. این باغ در بستر كویر و در میان ارتفاعات جوپار و پلوار در مسیر عبوری كرمان به  بم و در مسیر جاده ابریشم واقع است. كوه های پربرف جوپار منظره زیبایی را در محور اصلی باغ می سازدد كه از ویژگی های خاص این منطقه است.

سیر تاریخی و فرهنگی

باغ شازده ابتدا به دستور محمد حسن خان سردار ایروانی؛ حاکم وقت کرمان ساخته شد و بنای درون آن در عصر قاجار در دوران یازده ساله فرمانروایی عبدالحمید میرزا ناصر الدوله (1298 تا 1309 هجری قمری) احداث گردیده كه با مرگ وی ساخت باغ ناتمام مانده است. باغ شاهزاده ماهان با وجود همه كیفیت های طبیعی و مصنوعی خود به خاطر دگرگونی شرایط سیاسی و اجتماعی دوران برای مدت طولانی خالی از سكنه و متروک ماند و دچار آسیب های فراوانی گردید. خرابی های وارد شده، كلیه قسمت های باغ را شامل می ‌گردید. ویرانی ها شامل بناهای اصلی و همچنین محوطه باغ بود. باغسازی و عناصر شكل دهنده باغ نیز مانند آبراهه‌ها، استخرها، پیاده ‌روها و همچنین طبیعت گیاهی باغ، نظیر درختان، كرت ها و بسترهای گلكاری هم از این گزند در امان نبوده‌اند. باغ شاهزاده یک بار در سال 1337 و بار دیگر پس از زلزله سال 1360 كه آسیب هایی دید، مرمت شد. سپس به وسیله اداره فرهنگ و هنر خریداری گردید و در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

معماری باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده ماهان كرمان یكی از نمونه باغ تخت‌های ایرانی ( باغ هایی با ساختار مسطح و پله پله ) است كه از شرایط مساعد طبیعی بهترین بهره برداری را برده است. این باغ از جمله زیباترین باغ های طبقاتی ایران محسوب می شود که تلفیقی از زیبایی و اصالت ایرانی است که با همنوایی آب و باغ و معماری چشم نواز به بهشتی در استان کرمان می ماند. این باغ علاوه بر این كه سكونتگاه بوده، برای مراسم پذیرایی نیز از آن استفاده می‌شده است. دو محوطه باز جلوی سردرب، خانه و بالاخانه با نرده‌های چوبی گویای این مدعاست. 

ورودی اصلی باغ شاهزاده در قسمت شمالی آن قرار دارد كه همزمان با ساخت باغ شكل گرفته است. دو ورودی دیگر در ضلع غربی باغ  برای ورود به قسمت های خدماتی باغ و یک ورودی در جنوب باغ وجود دارد. به محض ورود به باغ آن چه که بیش از هر چیز دیگری ما را به حیرت وا می دارد جریان آب است که حیات را برای درختان آن ممکن می سازد. آب موجود در باغ شاهزاده از قنات و رودخانه تیگران که از برف های ارتفاعات کوه جوپار سرچشمه می گیرد، تامین می گردد. این آب از مرتفع‌ترین قسمت باغ، وارد آن می شود و در سیستم توزیع و نظام آبیاری شگفت انگیزی جریان می یابد تا درختان متنوع و سر به فلک کشیده را سیراب کند. شیب تند زمین که از اصول اولیه باغ تخت ها به شمار می رود، سبب می شود که آب در میان باغ شاهزاده از بالا به پایین در قالب یک جوی جریان  یابد. در سمت راست و چپ این جوی پیاده راه هایی برای عبور و مرور قرار دارند و در حاشیه ی پیاده راه ها جویبارهایی دیده می شوند که همچون یک مرز، فضای رفت و آمد را از فضای سبز باغچه ها جدا می کنند. آب در این جویبار ها جریان می یابد تا به پای درختان برسد و سرسبزی آن ها را حفظ کند. انتخاب و آرایش گیاهان در باغ شاهزاده ماهان نقش تعیین كننده‌ای در هویت باغ داراست.

درختان همیشه سبز و باد شكن، درختان سایه دار، گیاهان زینتی، درختان میوه و درختان بید، ون، بم، شنگ و كاج در فصول مختلف سال منظره جالب و رنگارنگی را به وجود می آورند. شكل اصلی باغ شاهزاده مستطیلی با نسبت تقریبی چهار به یک می‌باشد. بناهای باغ عبارتند از كوشک اصلی یعنی سكونتگاه دایمی ‌و یا فصلی مالک كه در انتهای فوقانی باغ قرار دارد. سردرب خانه در مدخل باغ به صورت بنایی خطی جبهه ورودی باغ را اشغال كرده و در دو طبقه بنا گردیده است. طبقه فوقانی دارای اتاق هایی است كه برای زندگی و پذیرایی پیش بینی شده‌اند. سایر بناهای خدماتی باغ از حصار اصلی استفاده نموده و به صورت دیواری مركب بناهای مختلف خدماتی را در نقاط مناسب در خود جا داده است. ورودی های فرعی باغ  نیز در دو ضلع طولی پیش بینی شده‌اند. طرح اندازی باغ شازده از چشم اندازهای باغ  كه از ویژگی های اصلی باغ  تخت‌ها است، به بهترین وجه استفاده نموده است. نمای ممتد در جهت طولی باغ از كوشک اصلی به سایر قسمت‌های باغ و بالعكس از سردرب خانه غنای خاصی به زندگی در باغ می‌دهد. مناظر بیرونی باغ كه از داخل و یا از بیرون باغ قابل دیدن هستند، در نمایش تضاد دو كیفیت زیست محیطی  باغ و خارج باغ از نمونه‌های كم نظیر و منحصر به فرد باغ شازده است.

ارزش های خاص باغ شاهزاده ماهان

وجود باغی سرسبز در دل کویر یکی از ویژگی هایی است که این اثر را همچون یک معجزه شکل داده و حیرت همگان را برانگیخته است. این باغ به دلیل ویژگی‌ها و جذابیت‌های تاریخی و ارزش‌های فضایی كه دارد، به‌ عنوان یكی از زیباترین باغ تخت‌های ایرانی مورد توجه دوستداران باغ ایرانی قرار گرفته است. حضور جریان سراسری آب در محور اصلی باغ و آبشارها، ارزش های زیبایی این باغ را دو چندان کرده است.

امکانات تفریحی و رفاهی اطراف باغ شاهزاده ماهان

رستورانی در این مجموعه قرار دارد که در عمارت اصلی باغ و فضای باز اطراف آن آماده پذیرایی از گردشگران می باشد و امکان استفاده از اینترنت رایگان را نیز فراهم آورده است. برای تجربه شب مانی در این باغ، مهمانسرای باغ با امکاناتی نسبتا مناسب میزبان گردشگران خواهد بود. برخی از اتاق‌های مجموعه به صورت غرفه هایی برای  فروش سوغاتی و انواع گلیم و فرش درآمده اند و بازدید از آن ها خالی از لطف نیست. امکان اسب‌سواری نیز در اطراف این باغ فراهم است و می تواند تجربه ای لذتبخش را رقم زند.