نام‌های دیگر مکان

• خانه‌ کلاهدوزها

موقعیت جغرافیایی موزه آب یزد

موزه‌ آب یزد در یکی از زیباترین و با ارزش ترین خانه‌های قدیمی یزد واقع شده است. این موزه در محل خانه کلاهدوزها در ضلع شمالی میدان امیر چخماق در خیابان قوام واقع شده است.

سیر تاریخی و فرهنگی

موزه آب یزد در سال 1379 توسط شرکت سهامی عام آب منطقه‌ای یزد افتتاح شد. این افتتاحیه همزمان بود با نخستین همایش بین المللی قنات که در اردیبهشت همان سال در شهر یزد برگزار شد. موزه آب جهت نمایش و شناخت بهتر سیستم‌های آبرسانی در طول تاریخ بوده و برای گردشگران علاقمند به تاریخ به ویژه پژوهشگران باستان شناس بسیار جذاب و مفید است. این آثار شامل انواع لوازم حفاری قنات، وسایل محاسبه‌ حجم آب، ابزار روشنایی قنات، قباله‌ها، اسناد و مدارک مربوط به خرید و فروش آب و وقف‌نامه‌های قدیم، كتابچه ميراب ها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشيا ارزشمند دیگر است. در حدود 200 شی با ارزش قدیمی در موزه آب یزد از ابزار حفر قنات گرفته تا برگه های اسناد آب و... به نمایش گذاشته شده است. از جمله اشیای ارزشمند تاریخی می توان به کوزه ای هزارساله اشاره کرد که در کتب تاریخی مختلف از آن یاد شده است. انواع کلنگ‌های مخصوص، لباس مقنی، چرخ چاه قدیمی، ظروف سفالی و شیشه ای آب، شیرهای آب و ماکتی از چگونگی کارکرد و جریان آب در آب انبار همگی در این موزه نگهداری شده و به نمایش درمی‎‌آیند. در میان این اشیا ظرفی شیشه‌ای مربوط به صدها سال پیش وجود دارد. این ظرف با لوله‌های جانبی طوری طراحی شده که آب داخل آن به واسطه برفی که بر روی در شیشه قرار می دهند خنک، تازه و بدون هیچ گونه آلودگی نگه داری شود.

معماری موزه آب یزد

همانطور که عنوان شد موزه را در محل خانه کلاهدوزها تاسیس کرده اند. این خانه به واسطه معماری ویژه و تزیینات بنا جز بهترین آثار تاریخی شهر یزد است. گچبری های زیبا با طرح‌ها و نقوش ویژه زیبایی بنا را دوچندان کرده است. این عمارت از 5 سطح تشکیل شده است. بعد از سطح قنات پایین ترین سطح مربوط به دهانه قنات است محیطی هشت ضلعی در عمق 10 متری زمین! دمای ثابت در این فضا برای نگهداری خوراکی ها بسیار مناسب بوده است. در همین سطح حوضی قرار دارد که از آب قنات تغذیه می کند و بسیار خنک است. سطح سوم را زیرزمین با اتاق ها و راهروهایی متصل به هم تشکیل داده است که مهمان اهالی منزل در روزهای گرم تابستان بوده. سطح چهارم نیز که همان اتاق های سه دری و پنج دری با ارسی‌های زیبا و تالار است که در طبقه همکف بنا قرار دارد. آشپرخانه و محل زندگی خدمه نیز در همین سطح بود. بام خانه کلاهدوز کارگاهی جهت پمپاژ و استفاده از آب کاریز بوده که مهمترین دلیل تبدیل این خانه به موزه اب نیز است. از این قسمت منزل با استفاده از چرخ چاه و... آب را به منبع هدایت و از آن جا مورد بهره برداری قرار میدادند.

ارزش‌های خاص موزه آب یزد

یکی از نکات جالب در مورد بنای موزه این است که دو رشته قنات از زیر آن عبور می کند که هم اکنون نیز آب در آن ها جریان دارد و به واسطه چرخ آب ها از چرخ خانه می توان آب آن را مورد استفاده قرار داد.

پیشنهاد برای دیدن موزه آب یزد

موزه آب یزد در مجاورت میدان تاریخی و زیبای امیرچخماق قرار دارد. با وجود تخریب‌ها و ضربه‌هایی که در طی سالیان بر پیکره این میدان وارد شده باز هم همچون نگینی زیبا در دل شهر کهن یزد می درخشد. بعد از دیدار از میدان و مسجد امیر چخماق حتما سری به این موزه بزنید و از دیدار فناوری های دوران قدیم شگفت زده شوید.