آیا مومیایی پیدا شده در شهر ری جسد رضاشاه است؟

ابراهیم خلیل آبادی؛ رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران، ری و تجریش، بیان داشت که شنیده‌ام در پی حفاری‌هایی که در قسمت غربی صحن حرم صورت گرفته به یک جنازه مومیایی شده برخورد کردند و به مسئولان ذیربط اطلاع می‌دهند تا موقتا حفاری در آن قسمت متوقف شود.

به تازگی خبری تایید نشده مبنی بر پیدا شدن جنازه‌ای مومیایی شده در بخش غربی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در شهر ری به دنبال اجرای طرح گسترش و توسعه این بخش از آستان منتشر شد.

برخی از مردم که شاهد این عملیات بودند، گفته‌اند که تیغ‌های بیل‌مکانیکی در محل مقبره تخریب شده رضا شاه، به طور اتفاقی به جنازه‌ای برخورد کرد که گویا مومیایی‌ شده بود.

حتی در اخبار منتشر شده به نقل از یکی از اعضای روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، اعلام شده است که از روز گذشته - یکشنبه دوم اردیبهشت - حفاری‌ها متوقف شده و ما نمی‌دانیم دقیقا از کدام بخش مثلا شورای تامین، امنیت ملی، اطلاعات یا بسیج ولی از افرادی در آن محل حاضر شده‌اند و عملیات را متوقف کرده‌اند.

مصطفی آجرلو؛ مدیر کل روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در این زمینه می‌گوید: "این منطقه در اطراف حرم حضرت عبدالعظیم، قبلا قبرستان بوده است، بنابراین کشف جسد در این منطقه و در طرح توسعه‌ آستانه یک چیز طبیعی است. در طرح در دست انجام، هیچ حفاری انجام نشده است. فقط با توجه به اجرایی شدن طرح توسعه، بخش‌هایی از زمین کنده شده‌اند، بنابراین در این شرایط و در چنین پروژه‌هایی معمولا پیش می‌آید که با بقایای اجساد مواجه شویم. جسد کشف شده نیز باقی مانده از یک جسد طبیعی است، هیچ جسد مومیایی در این منطقه به دست نیامده است، حتی چهره آن قابل تشخیص نبوده و شایعه پخش شده در خصوص بقایای این جسد صرفا ساخته شده فضای مجازی است."

روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، خبر کشف جسدی مومیایی در این آستانه در شهرری که آن را به رضا شاه پهلوی نسبت می‌دهند را یک شایعه می‌داند.

به نظر می‌رسد این اظهارات بیشتر در راستای حذف این شایعه است تا تایید یا نقض این خبر!

محمدرضا نعمتی؛ مدیر اداره باستان‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران با اظهار بی‌اطلاعی از کشف جسد مومیایی کشفی، می‌گوید: "اگر چنین اتفاقی بیفتد، قطعا باید نخست میراث فرهنگی استان تهران را در جریان بگذارند تا از این طریق تیم کاوش و مطالعه برای بررسی محوطه وارد عمل شود."

امیر مصیب رحیم‌زاده؛ مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرری نیز در این زمینه می‌گوید: "این خبر را هنوز از منبع موثقی نشنیده است و هنوز از سوی متولیان استان حضرت عبدالعظیم(ع) به این اداره اطلاعاتی داده نشده است."

او همچنین در پاسخ به این پرسش که متولیان آستان حضرت عبدالعظیم (ع) برای اجرایی کردن طرح توسعه از میراث فرهنگی استعلام گرفته‌اند، یا خیر؟ می گوید: "چیزی به دست اداره میراث فرهنگی شهرری نرسیده است، اما شاید استعلام از مقاطع بالاتر انجام شده است که ما اطلاعی از آن نداریم."

این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شوند که خلیل‌آبادی؛ رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران در مورد این اتفاق نه تنها از کشف مومیایی در حرم حضرت عبدالعظیم خبر داده، همچنین گفت: "این جنازه مومیایی شده در پی حفاری در قسمت غربی صحن شاه‌عبدالعظیم حسنی پیدا شده است." و احتمال داده است که این جسد متعلق به رضا شاه باشد.

وی با بیان این که حفاری به دلیل پیدا شدن این جنازه مومیایی متوقف شده تا مسولان مرتبط بتوانند بررسی دقیق‌تری داشته باشند، توضیح داد: "برخی احتمال می‌دهند که جنازه متعلق به پهلوی اول باشد که به صورت مومیایی شده به تهران آورده شده و در حرم عبد العظیم حسنی دفن شده است. جنازه متعلق به هر کسی که باشد به دلیل این که مومیایی شده جنبه میراثی دارد و باید حفظ شود. البته نظر نهایی را باید کارشناسان میراث و پزشکی قانونی بدهند که ببینیم که این جنازه متعلق به چه کسی است."

رضاشاه پهلوی، سال 1324 در تبعید در ژوهانسبورگ از دنیا رفت. گفته می‌شد که جنازه مومیایی‌ شده او چهار سال بعد، به ایران آورده شده. جنازه رضاشاه را در مقبره بزرگی در شهرری دفن کردند. تا این‌که صادق خلخالی در اردیبهشت ماه 1359 آن را تخریب کرد. بعد از تخریب، جنازه رضاشاه پیدا نشد و شایع شد که محمدرضا؛ جنازه پدر را مخفیانه در هنگام خروج از ایران (دی ماه 1357) با خود برده است. 

پیکر رضاشاه بعد از فوت وی، به صورت مومیایی در مصر به امانت گذاشته شد. در اردیبهشت 1329 پیکر به ایران منتقل شد و در نزدیکی آرامگاه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)؛ از مکان‌های مقدس شیعیان در ایران، به خاک سپرده شد. ساختمان آرامگاه بعد از انقلاب سال 57 تخریب شد اما به گفته صادق خلخالی؛ حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب، در این محل پیکری پیدا نشد.