ثبت رقص کردی کرمانجی های خراسان در فهرست میراث فرهنگی کشور

سرپرست معاونت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: "رقص کردی خراسان، قدیمی‏ ترین، اصیل ‏ترین و مورد اقبال ‏ترین رقص در شمال خراسان است که در فهرست میراث فرهنگی کشور به ثبت رسید."

مرجان اکبری افزود: "این رقص نه تنها در میان کرد‌های خراسان که از سوی اقوام غیر کرد نیز مورد استقبال فراوان است به طوری که جشن ‏های سنتی ازدواج در بخش‌های ترک زبان، فارس زبان و ترکمانان خراسان نیز به همراه رقص کردی اجرا می‏ شود. رقص کردی خراسان لیستک listek نامیده می ‏شود و این واژه دو معنی دارد؛ هم به معنی اجرای حرکات موزون و آیینی گروهی این قوم است و هم به معنای بازی کردن است. بنا بر این در نظر کردان خراسان رقص، علاوه بر حرکات آیینی، نوعی بازی گروهی نیز هست."

رقص کردی خراسان، تفاوت‏ های اساسی با رقص کردی کردستان دارد و در آن افراد به جای گرفتن دست یکدیگر و انجام حرکات پا، جدا از یکدیگر، اما در یک دایره به انجام حرکات ویژه دست به همراه برداشتن قدمی ریتمیک، می‏ پردازند.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی خراسان رضوی گفت: "مهم‏ترین اجزا رقص کردی خراسان عبارتند از یک ‏قرسه، دو قرسه، پنج‏ قرسه، شش ‏قرسه، دوازده ‏قرسه، چپه‏ راسته، هنگا باسکان، هنگا خانان، شو لیستن و مات ‏ماتی نام برد. از آن جایی که مراسم ازدواج و جشن ‏های خانوادگی مهم‏ترین رویداد هر خانواده در روستا‌ها و شهر‌های کردنشین خراسان است و با توجه به رونق جشن ‏های سنتی هم چون مراسم سنتی ازدواج در میان کرد‌های خراسان و همچنین اقوام غیر کرد، و با توجه به اهمیت رقص سنتی کردی در این مراسم، این سنت همچنان پا بر جا و پررونق است. رقص کردی خراسان، تفاوت‏ های اساسی با رقص کردی کردستان دارد و در آن افراد به جای گرفتن دست یکدیگر و انجام حرکات پا، جدا از یکدیگر، اما در یک دایره به انجام حرکات ویژه دست به همراه برداشتن قدمی ریتمیک، می‏ پردازند."

سرپرست معاونت میراث فرهنگی خراسان رضوی افزود: "این رقص نیز هم چون بیشتر رقص‏ های محلی ایران گروهی است و رقصندگان با تشکیل یک دایره که گؤضه‏ند govand نامیده می‏ شود، با گردش از چپ به راست، حرکات رقص را اجرا می‏ کنند. معمولا فردی که خبره‏ تر در انجام رقص است، رقص را شروع می‏ کند و در ادامه به تنظیم دایره رقص و مراحل مربوط به آن می ‏نماید. این فرد سه‏رگؤضه‏ند sargovand نامیده می‏ شود. در مراسم جشن و شادی هم چون عروسی‏ ها، رقص زنان و دختران به دلیل پوشیدن لباس‌های زیبای رنگارنگ و حرکات ظریف‌تر بیشتر مورد توجه است به طوری که برنامه محوری است و رقص مردان در رده دوم قرار دارد."

سرپرست معاونت میراث فرهنگی افزود: "شروع رقص با یک‏ قرسه است که رقصی آرام می‏ باشد. برای اجرای این رقص فرد هماهنگ با موسیقی، هر بار کف دو دستش را یک بار به هم می‏ زند و سپس دو بازویش را از هم می‏ گشاید. فاصله دو دست از هم حداقل نیم متر باید باشد. فرد هماهنگ با حرکت دست‌ها، قدم‌ها نیز را با آن هماهنگ کرده و در دایره رقص جلو می‏ رود. معمولا دو رقصنده رو به روی هم هر بار در چرخشی به پشت سر برگشته و با فرد پشت سری خود به اجرای چند حرکت پرداخته و باز به رو به رو برگشته و بدین ترتیب فرد با دو حرکت نیم‏ چرخش به دور خود و حرکت در دایره به اجرای رقص می‏‌پردازد. همچنین رقصندگان هنگام قدم برداشتن در دایره رقص، معمولا دو قدم به جلو و یک قدم به عقب برداشته که بر زیبایی رقص می ‏افزاید. این حرکت بیشتر توسط زنان اجرا می ‏شود."