16 مهر؛ روز ملی کودک و محیط زیست

16 مهرماه روز ملی کودک و محیط زیست گرامی باد

محیط زیست را از نیاکانمان به ارث نبرده ایم،

بلکه آن را از فرزندانمان به امانت گرفته ایم!

کودکان در دوران زندگی خود با سه محیط زیست در ارتباط اند.

• محیط زیست کوچک Micro Environment

 که به دامان مادر و اتاق ویژه کودکان گفته می شود. در این محیط، سلامت و زنده ماندن کودک به عواملی مانند بهداشت، تغذیه، تعداد افراد خانواده، وضعیت اقتصادی، تحصیلات مادر و مانند آن بستگی دارد.

• محیط زیست متوسط Mezo Environment

در این محیط، کودک با مسائلی مانند آلودگی آب، باران های اسیدی، آلودگی هوا، استفاده نادرست از ترکیبات شیمیایی، جنگل زدایی و دیگر مشکلات محیط زیست در ارتباط قرار می گیرد. وجود این عوامل می تواند سلامت و رشد کودکان را تحت تاثیر قرار دهد.

• محیط زیست بزرگ Macro Environment

در چنین محیطی، مسائل و دشواری های کودکان با بزرگسالان یکی می شود. کودکان با ورود به این محیط تحت تاثیر انواع آسیب های ناشی ازگرم شدن زمین، نازک شدن لایه ازون، بالا آمدن سطح آب دریاها و دیگرعوامل ویران کننده محیط زیست قرارمی گیرند. دوران کودکی و نوجوانی از این روی که زمان تضمین سلامت وهمچنین تکوین شخصیت فردی است مهم ترین دوران زندگی انسان به شمار می رود. حفاظت از محیط زیست و حمایت از کودکان در این ارتباط، نیاز به همکاری ها و اقدامات همه جانبه ای دارد.

سرانجام این که کودکان بخش مهمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند. آینده از آن کودکان است. آن چه امروزه در جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه با نام برنامه های توسعه اقتصادی انجام می شود بدون توجه به کودکان، بی هدف و نامفهوم خواهد بود.

کودکان در عین حال به عنوان نسل پس از ما و نماینده نسل های آینده حق دارند از محیط زیست و زندگی سالم برخوردار باشند.

حفاظت از محیط زیست و حمایت از کودکان در حقیقت دو وظیفه اصلی برای  دستیابی نهایی به یک زندگی پایدار (Sustainable Living) است.

برای آموزش نگهداری از منابع طبیعی و محیط زیست به کودکان می توان نکات زیر را در نظر گرفت:

1. اولین نکته ای که در این رابطه حایز اهمیت است آﻣﻮزش چگونگی ﻣﺤﯿﻂ زیست و راﺑﻄﻪ و ﺗاﺛﯿﺮ ﺑﺸﺮ ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ است. تشریح این که انسان چه تاثیرات مثبت و منفی می تواند بر طبیعت داشته باشد باعث حساسیت و توجه کودکان به این مقوله می گردد.
2. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و زﯾﺒﺎﯾﯽﻫﺎی آن با حضور در ﭘﺎرک ها و مناظر طبیعی مانند کوه و جنگل و رودخانه و دریا امکان پذیر است و باعث ﺗﻘﻮﯾﺖ روﺣﯿﻪ ﻣﺜﺒﺖ و ﺳﺮﺷﺎر از ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ در کودکان می شود.
3. ﺣﻔﻆ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﮔﻞﻫﺎ و ﮔﯿﺎﻫﺎن و آب دادن به آن ها، ﺧﻮدداری از ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﮐﺎﺷﺘﻦ ﮔﻞ و درﺧﺖ ﻫﺎ و... را می توان به کودکان آموزش داد.
4. ﺣﻔﻆ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺟﺎﻧﻮران و محبت به آن ها و ﻏﺬا دادن ﺑﻪ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺣﯿﻮاﻧﺎت معمولا برای اغلب کودکان جذاب است و با تکیه به این علاقه می توان کودک را به محیط زیست علاقمند کرد.
5. ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ در ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ مانند آب و گاز و کاغذ و سوخت با توضیح این که این منابع برگشت پذیر نیستند قابل آموزش به کودکان است.
6. جمع آوری و تفکیک زباله برای حفظ بهداشت و ایمنی جامعه ضروری است و این مهم از کودکی باید آموزش داده شود.
7. فرهنگ سازی ﺧﻮدداري از آﻟﻮده ﮐﺮدن ﻫﻮا و استفاده غیرضروری از وسایل نقلیه شخصی از جمله موضوعاتی است که می توان برای آموزش در نظر گرفت.
8. آﻣﻮزش روشﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ به داﻧﺶ آﻣﻮزان با وسیله هایی مانند دیدن فیلم های آموزشی و مستند و خواندن داستان‌های جذاب با موضوعات سازگاری با محیط زیست برای کودکان جذاب است و به این ترتیب خیلی راحت‌تر پیام محیط زیستی این نوع فیلم‌ها و کارتون‌ها را درک می کنند.
9. علاوه بر رفع كسالت دانش آموزان و ایجاد تنوع در سیستم آموزشی، تاثیر بسیار مثبتی در اهمیت به  حفظ و بهسازی محیط خواهد داشت. اگر مطالب گسترده تری در رابطه با  زیست محیطی در كتب درسی تمام مقاطع تحصیلی می تواند موثر باشد.
10. می توان با برگزاری اردوهای آموزشی و علمی در مدارس فعالیت هایی در زمینه محیط زیست انجام داد مثلا رفتن به پارک و  تمیزکردن پارک، برداشتن آشغال در پارک‌های محلی و حتی پارک‌های بزرگ‌تر، این کمک را به کودکان می‌کند تا متوجه شوند که چگونه بی توجهی به فضای سبز و با ریختن آشغال محیط را آلوده و ناخوشایند می کند و به این ترتیب این را درک می کنند که می توانند در شکل گیری و حفظ محیط زیست موثر باشند.
11. با گذاشتن یک سطل بازیافت در کلاس درس و ریختن کاغذها و مواد قابل بازیافت می توانیم به آن ها  این آموزش را می‌دهید که چگونه مواد غیر ضروری خود را بازیافت کنند و این کار را در خانه خود نیز انجام دهند.
12. اهمیت دادن به محیط زیست و توجه به آن از نشانه های فرهنگ بالا در جامعه است و اگر این مساله از کودکی آموزش داده شود در جامعه نهادینه می شود و در راستای نگهداری و حفظ منابع طبیعی و سلامت محیط زیست تاثیر مثبت دارد.