بهاربد جشنی قدیمی‌تر از بعثتِ زرتشت

پانزدهم اردیبهشت مصادف با جشن «بهاربد» است؛ روزی که هم بهار به نیمه می‌رسد و هم بنابر روایتی هم‌زمان با بعثت زرتشت است. هر چند در حال حاضر شاید کمتر کسی از این مناسبت خبر داشته باشد.

درست پنج روز بعد از جشن «چله‌ی نوروز» که البته همین مناسبت‌ هم تنها در برخی نقاط مرکزی کشور از جمله کرمان و شیراز به شکل رسمی‌تر برگزار می‌شود، جشن «بهاربد» فرا می‌رسد؛ مناسبتی کهن که به سختی می‌توان رد پای مشخصی از آن حتی در میان مقالات و مطالعات پژوهشگران یافت. 

در ایران باستان تقویم بر اساس گاهَنبارها رواج داشته و مردم بر اساس آن آغاز و میانه‌ی هر فصل‌ را جشن می‌گرفتند. جشن‌های گاهنباری، ادامه و بازمانده‌ای از نوعی تقویم کهن در ایران باستان است که طول سال خورشیدی را نه به دوازده ماه خورشیدی، بلکه به چهار فصل و چهار و نیم‌فصل تقسیم کرده‌اند و هر یک از این بازه‌های زمانی، نام و جشنی ویژه به همراه داشته است.

در پانزدهم اردیبهشت ماه نیز جشن «بهاربد» و زمان گاهنباری به نام «میدیوزَرِم» به معنای میانه‌ی فصل سبز برگزار می‌شده است. یکی از نکات مهم درباره‌ی جشن‌های ایرانی، وابستگی آن‌ها با امور کشاورزی بوده است. روندی که از یک سو به کاشت، داشت و برداشت کشاورزان کمک می‌کرده و از سوی دیگر بهانه‌ای برای شکرگزاری نعمت‌های پروردگار از جمله رُستنی‌های زمین بوده است. 

سال گاهنباری از نخستین روز تابستان آغاز شده و پس از هفت پاره‌ی زمانی، یعنی پایان سه فصل و چهار میانه‌ی فصل، به آغاز سال بعدی می‌رسیده است. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر فصل‌ها، دارای جشن گاهنباری نبوده و تنها به عنوان جشن آغاز سال نو به شمار می‌رفته است.

از سوی دیگر بخش‌هایی از کتاب زادسپرم (کتابی تالیف شده توسط یکی از پیشوایان زرتشت) به جز اشاره‌های کوتاهی که به تاریخچه و رویدادهای زمان زرتشت می‌پردازد، بعثت او به پیامبری را نیز به میانه‌ی بهار یا «بهاربد» نسبت می‌دهد. جشن «بهاربد» که از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جشن‌های ایرانیان است و حتی پیش از رواج دین زرتشتی در عصر ساسانی نیز برگزار می‌شده است.

آخرین سند مکتوب از برگزاری جشن «بهاربد» در گزارش کوتاه و مهم ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه آمده است. او در این گزارش به اهتمام فراوان مردم برای برگزاری جشن «بهاربد» اشاره کرده است و همین موضوع بیانگر اهمیت چنین جشنی در ایران باستان است. جشنی که احتمالا برخی بعد از خواندن این گزارش تازه به وجود آن پِی ببرند! درحالی که به نظر می‌رسد احیای چنین مناسبت‌های اصیلی بتواند رد پای مناسبت‌های وارداتی را کمرنگ‌تر کند.

*در بخش‌هایی از گزارش از کتاب «جشن‌های ایران باستان» نوشته محمدحسین موسوی استفاده شده است.

بهاربد - جشنی قدیمی‌تر از بعثتِ زرتشت بهاربد - جشنی قدیمی‌تر از بعثتِ زرتشت 2024-05-05 07:03:22+3:30 2024-06-08 21:41:21+3:30 پانزدهم اردیبهشت مصادف با جشن «بهاربد» است؛ روزی که هم بهار به نیمه می‌رسد و هم بنابر روایتی هم‌زمان با بعثت زرتشت است. میراث فرهنگی ناملموس, جشن ها و آیین ها, جشن بهاربد, امین حسنی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10209 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com