سر اصلی مجسمه هرکول بیستون کجاست؟

سرِ هرکول دردسر زیاد کشیده است. بر اساس اسناد و اطلاعات موجود، سر پیکره یک بار در سال 1356 توسط سارقان اموال فرهنگی دزدیده و پس از مدتی برگردانده شد. سال 1358 دست، جام و بخش‌هایی از پیکره نیز مخدوش و تخریب شد. سال 1372 سر هرکول دوباره سرقت شد که آسیب‌های جدی نیز به آن وارد شد تا سرانجام، سازمان میراث فرهنگی استان کرمانشاه تصمیم گرفت سر این پیکره‌ی تاریخی را به انبار اموال فرهنگی بسپارد.

فتح‌الله نیازی؛ مرمتگر سر اصلی مجسمه‌ی هرکول است که سال 1384 در مصاحبه‌ای درباره‌ی سرقت‌های متعدد از سر هرکول گفته بود: در سال 1370 سر سرقت‌شده مجسمه در جای اصل خود قرار گرفت، ولی در سال 1372 برای دومین‌بار توسط قاچاقچیان اموال فرهنگی دزدیده شد. قاچاقچیان این‌بار آسیب‌های فراوانی به این اثر وارد کردند. سر هرکول به دو بخش تقسیم شده و بخشی از ریش آن از بین رفته بود. به همین دلیل سر هرکول به خزانه‌ی میراث استان کرمانشاه انتقال داده شد.

مجسمه‌ی هرکول یک دهه بی‌سر بود. البته در این مدت کپی (مولاژ)هایی از سر هرکول ساخته شد اما یا سرقت شد، یا درست نگهداری نشد، یا مواد تشکیل‌دهنده آن نامناسب بود، یا توسط مردم مخدوش شد. هرکول سرانجام در نوروز سال 1384 با مولاژ جدیدی از سرش در معرض نمایش مسافران و گردشگران قرار گرفت. آن‌طور که نیازی و ملیحه مهدی‌آبادی؛ مدیر وقت پروژه بیستون در آن سال‌ها توضیح داده‌اند، سر اصلی برای در امان ماندن از دست سارقان و قاچاقچیان اموال، دیگر روی تندیس نصب نشد. برای همین هرکولِ بیستون دو دهه‌ی اخیر را با همان سر کپی‌شده سپری کرده، در حالی که پیکره‌اش بدون هیچ حفاظی در معرض تخریب است.

مجسمه هرکول در آذرماه سال 1380 در فهرست آثار ملی ثبت شده و سر اصلی آن هم‌اکنون در گنجینه‌ی میراث فرهنگی استان کرمانشاه نگهداری می‌شود. نمونه‌ی دیگر پیکره‌ی هرکول را که یادگار پیکرتراشان ماهر اشکانی است می‌توان در موزه‌ی شوش (خوزستان) مشاهده کرد.