جاده ابریشم (قسمت اول) کمربند فرهنگ و تمدن

راه ابریشم، کمربند فرهنگی تاریخی که از دیر باز مورد توجه تمدن‌ها برای تبادل فرهنگی و هنری بوده است، نقش مهمی در شکل‌گیری هنر، معماری، نقاشی و... داشته است. این کمربند فرهنگی سه قاره‌ی اروپا، آسیا و آفریقا را به هم وصل می‌کند. در این مسیر در اثر تبادل فرهنگ‌ها هنرهای بسیاری متولد شدند. نام راه ابریشم در قرن نوزدهم ابداع شد ولی استفاده از آن به دوران بسیار دوری قبل از هخامنشان می‌رسد. نقطه‌ی پایان این مسیر، زیان (ژیان) پایتخت امپراطوری چین است و نقطه‌ی شروع آن ونیز در ایتالیا، دریچه‌ی اروپا به مشرق‌زمین است. طول این مسیر شانزده هزار کیلومتر است که مارکو پولو این مسیر را طی کرده بوده است. برای آشنایی با این جاده‌ی مهم و اصلی با یلدامدتور همراه باشید. 

نقطه شروع کمربند فرهنگی زمین

در قرن نوزدهم جاده‌ی ابریشم بعد از سفر مارکو پولو مورد توجه قرار گرفت و نام راه ابریشم را گرفت. با بررسی کلیسای سَن مارک باسیلیکا در ونیز که نقطه‌ی شروع راه ابریشم است می‌توان به این نتیجه رسید که تزیینات معماری این کلیسا متاثر از قسطنطنیه و مشرق‌زمین بوده است. در دیوارنگاری‌های این کلیسا به انسان‌هایی برمی‌خوریم که نمادی از ارتباط ونیزی‌ها با شرقی‌ها، عرب‌ها، یهودیان و کاپادوکیه‌ی ترکیه امروزی و آسیایی‌ها را نشان می‌دهد که تمامی این افراد مردمان جاده‌ی ابریشم هستند.

نمادها در لوح‌های تزیینی در معماری ونیز حاکی از تاثیر شرق بر غرب هستند. ستاره‌ی داوود، صلیب مسیح، نشان هندوها، چرخ دارما و گل نیلوفر را در این لوح تزیینی مشاهده می‌کنیم. بسیاری از این نمادها شاید بر اساس تعامل نباشد بلکه نمادی از چپاول و جنگ نیز هستند. مارکو پولو بیش از بیست سال جاده‌ی ابریشم را طی کرد تا به ایتالیا بازگشت. او خاطرات خود را در کتابی به نام سفرهای مارکو پولو چاپ کرد. چیزی که او را در مشرق‌زمین بسیار مجذوب خود کرده بود ابریشم بود، که از قرن چهاردهم به ونیز ورود کرده بود. جاده‌ی ابریبشم یک جاده‌ی دو طرفه بود که علاوه بر تاثیر شرق بر غرب، تاثیر برعکس نیز داشته است. این تاثیر مفهوم گسترده‌ای دارد که از خوراک، پوشاک، معماری و هنر را شامل می‌شود.

یکی از تاثیرات خوراکی که جاده‌ی ابریشم بر ونیز گذاشته، پیدایش آرتیشو بود که یک کاملا گیاه ایرانی است. ادویه در راه ابریشم چنان تاثیری گذاشته بود که به راه ابریشم، راه ادویه نیز می‌گویند. در ونیز که نقطه‌ی شروع راه ابریشم است بسیاری از زبان‌های شرقی مانند عربی، فارسی و... را در نسخه‌های خطی می‌توانیم ببینیم که در آن‌جا به ترجمه‌ی این نسخه‌های خطی پرداختند و تا امروز این امر ادامه دارد. ونیز علاوه بر زیبایی طبیعی دعوتی است برای کشف هنر و فرهنگ‌های مختلف که از طریق این کمربند فرهنگی هنری به اروپا فراخوانی شده است. 

طب سنتی در جاده ابریشم

همه‌ی هنرها در قرون هشتم، نهم و دهم هجری از شرق به غرب انتقال پیدا کرده است. افرادی مثل فارابی، ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی، طب و پزشکی را در این قرون به حد اعلای خود رساندند و توسط راه ابریشم به کشورهای اسلامی و دیگر تمدن‌ها علوم و نتایج خود را منتقل کردند. گیاهان دارویی یکی از مهمترین مواردی بودند که در مسیر ادویه با پزشکان دیگر تجارت می‌شده است. گل سرخ که مرکز اصلی آن در زمان عثمانی در ترکیه قرار داشت دارای بسیاری از خواص گیاهی و داررویی بوده است و از آن طریق به اروپا راه یافت. مجتمع بایزید در ترکیه در مرز راه ابریشم قرار داشته است، که از مراکز درمانی دوران عثمانی بوده، از طریق طب سنتی ایران به درمان بیماران می‌پرداخته است. درمان بیماران روانی از طریق موسیقی، رایحه درمانی و صدای آب انجام شده است.

ترکیه دومین خط مرزی راه ابریشم

بعد از ایتالیا، ترکیه که در بخش مرزی خط ابریشم قرار دارند تاثیر بسیاری را در تبادل فرهنگی به ونیز و بالعکس داشته است. ریشه‌ی شهر استانبول به کلمه‌ی یونانی آستین پولین بر می‌گردد که به سربازان ترکی که به قسطنطنیه وارد شده بودند گفته شد. زیرا که آن‌ها نمی‌دانستند کجا هستند و این کلمه به معنی این بود که شما در شهر هستید. در استانبول تلفیق هنر یونانی، رومی و اسلامی را به وضوح می‌بینیم زیرا که پلی میان اروپا و آسیا است. استانبول در کنار تنگه‌ی بُسفر واقع شده است، که یونان را به دو بخش تقسیم کرده است. هنر اسلامی در ترکیه را به وضوح می‌توانیم مشاهده کنیم همان طور که هنر یونانی را می‌توان دید! مسجدسازی یکی از هنر اسلامی است که توسط معماران برجسته‌ی ترکیه انجام می‌شده است. مسجد معمار سینان را می‌توان مسجد راه ابریشم دانست که در ترکیه قرار دارد و اثر هنری است که تاثیرات بسیاری را از این کمربند فرهنگی هنری گرفته است. ورزش کشتی که در ایران و اساطیر یونان بسیار محبوب بوده است را در فرهنگ این کشور می‌توان مشاهده کرد. جاده‌ی ابریشم تاثیر سه فرهنگ را بر اساس تبادلات فرهنگی و ورزشی در خود جای داده که ریشه‌ی آیینی و اساطیری دارد. ترکیه‌ی امروزی مرکز میان دو تمدن شرق و غرب است که آن را به وضوح در معماری، هنر و فرهنگ این کشور می‌توانیم ببینیم. کزا خان یا بازار ابریشم از کاروانسراهایی بوده است که همواره تجاران ایرانی در آن‌جا اقامت می‌کردند.

هنر سایه بازی از چین تا ترکیه 

کاراکوز و هاچیوا در ترکیه برای ساخت مسجد آمده بودند ولی سلطان زمان آن‌ها را به قتل رساند زیرا با عروسک‌های رنگی سایه‌بازی می‌کردند و داستان‌های عامیانه و سرگرم‌کننده تعریف می‌کردند و این امر باعث کند پیش رفتن ساخت مسجد شده بود. همه در ترکیه این سایه‌بازی را دوست دارند زیرا آن‌ها نماینده‌ی حرف مردم بودند و مسایل روز جامعه را بیان می‌کردند. این نمایش کاملا فی‌‌البداهه است. عروسک‌های کاراکوز کاملا رنگی هستند و تاثیر مسقیم هنر چینی و هندی را در خود جای داده‌اند. این عروسک‌ها حال کامل ترکیه را بیان می‌کنند زیرا هم شرقی هستند هم اروپایی که در خط مرزی راه ابریشم قرار دارند. برای بررسی هر چه بهتر شکوه و عظمت جاده‌ی ابریشم در ترکیه باید به مناطق فرعی و جاده‌هایی که در اطراف بورسای ترکیه قرار دارند سری زد.

کلام آخر

جاده‌ی ابریشم از ونیز اروپا شروع می شود و در چین به پایان می‌رسد و تاثیر زیادی را در آسیایی‌ترین نقطه‌ی جهان می‌گذارد. این پدیده‌ی تجاری و هنری به یک‌باره پیدا نشده است و طی تبادلات در جهت گسترش و کشف جهانی دیگر پدید آمد. جاده‌ی ابریشم جهش بزرگ فرهنگی برای تمدن بشری بوده است. برای آشنایی بیشتر با این جاده‌ی پر رمز و راز در قسمت دوم جاده‌ی ابریشم با یلدامدتور بماند.

جاده ابریشم (قسمت اول) - کمربند فرهنگ و تمدن جاده ابریشم (قسمت اول) - کمربند فرهنگ و تمدن 2020-05-26 15:22:12+3:30 2022-05-09 20:11:25+3:30 راه ابریشم، کمربند فرهنگی تاریخی که از دیر باز مورد توجه تمدن‌ها برای تبادل فرهنگی و هنری بوده است، نقش مهمی در شکل‌گیری هنر، معماری، نقاشی و... داشته است. این کمربند فرهنگی سه قاره‌ی اروپا، آسیا و آفریقا را به هم وصل می‌کند. در این مسیر در اثر تبادل فرهنگ‌ها هنرهای بسیاری متولد شدند. نام راه ابریشم در قرن نوزدهم ابداع شد ولی استفاده از آن به دوران بسیار دوری قبل از هخامنشان می‌رسد. راه ابریشم, جاده ابریشم, راه ادویه, بازار ابریشم, پریسا همایونی Author info@yaldamedtour.com /fa/user-profile/10210 YaldaMedTour Barajin Salamat Road +98 Qazvin Qazvin, Qazvin Province, Iran. , info@yaldamedtour.com