نقش مبلمان شهری در بافت تاریخی (قسمت دوم)
مبلمان‌ها یکی از عوامل مهم شهری هستند که باعث شادابی و سرگرمی در محیط می‌شوند و از مهمترین عوامل جذابیت برای انسان در فضاهای تاریخی و شهری به حساب می‌آیند. مبلمان در شهر با عملکردهای مختلف طراحی می‌شوند و با عوامل مهم ذهنی در شهر سر و کار دارد. علاوه بر راحتی شهروندان به خوانایی بافت و شهر کمک بسیار می‌کند. همان‌طور که در قسمت اول نقش مبلمان شهری در بافت تاریخی گفته شد در گذشته مبلمان در معماری ایرانی جایگاه ویژه داشته است و با عملکرد مختلف در بافت تاریخی استفاده می شده‌اند. برای مطالعه‌ی قسمت دوم نقش مبلمان شهری با یلدامدتور بمانید.
تنوع در مبلمان شهری
از آن‌جایی که مبلمان‌های شهری در اماکن عمومی قرار دارند، استفاده کنندگان از آن را کلیه‌ی افراد جامعه تشکیل می‌دهند. زن و مرد، پیر و جوان، خرد و کلان، همگی بنا به نیاز خود، انتظارات جسمی و روحی متفاوتی از این محصولات شهری دارند. بر این اساس، تجهیزات با کارکرد متفاوت طراحی می‌شوند. در پارک برای کودکان بر اساس فرم‌ها و رنگ‌های متنوعی طراحی می‌شوند. معلولینی که از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کنند در پی فضایی هستند که دارای وسعت بیشتری باشد. افراد مسن در جستجوی نیمکتی می‌باشند که راحتی بیشتری را به منظور گذران وقت به همراه داشته باشد. بعضی از افراد با طبقات اجتماعی متفاوت با اقسام متفاوتی از مبلمان شهری ارتباط نزدیکتری دارند. رعایت استانداردها یکی دیگر از عواملی است که مبلمان را برای تمامی قشرها و گروه‌های سنی قابل استفاده می‌کند. در بسیاری از مواقع مبلمان شهری می‌تواند در ارتباط با یکدیگر قرار گیرند و یکدیگر را تکمیل کنند و در این صورت بر کارایی یکدیگر تاثیر بگذارند. ادغام مبلمان‌های شهری که از لحاظ کارکردی با یکدیگر هماهنگی داشته باشند بسیار حایز اهمیت است. از یک ساختار واحد در مبلمان‌ها می‌توان استفاده‌های گوناگونی کرد. برای مثال استفاده از بدنه‌ی آلاچیق‌ها و سرپناه‌ها جهت تبلیغات در شهر، ادغام جای گلدان‌ها با باجه‌های بلیط فروشی و... .
مبلمان‌ها را می‌توان با دو کارکرد مختلف تقسیم بندی کرد.
-
تفریحی و رفاهی
مبلمان با کاربری تفریحی و رفاهی علاوه بر زیبای ظاهری به رفاه و آسایش شهروندان کمک می‌کند. این وسایل علاوه بر کارکرد برای افراد مختلف زیبایی‌نگری شهر را نیز تامین می‌کند. مانند صندلی و نیمت‌ها که علاوه بر نشستن بر روی آن می‌تواند اشکال زیبا و هندسی موزونی را در بافت تاریخی و شهر داشته باشد.
-
زیباسازی
این مبلمان‌ها فقط جهت زیباسازی در شهر نصب و طراحی می‌شوند و کارایی زیادی برای شهروندان ندارد و صرفا به برای زیبایی‌نگری استفاده می‌شود. که علاوه بر زیبایی می‌تواند مفهوم و علامت یک شهر و یک محله باشد و برای مفهوم‌رسانی استفاده شود. زیبایی‌سازی یکی از مهمترین عوامل در زیبایی شهر است زیرا که باید علاوه بر زیبایی به خوانایی بافت نیز کمک کند. خوانایی خود از مهمترین عوامل در طراحی مبلمان شهری است. از جمله زیبایی‌سازی در مبلمان شهری می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد.
7- استفاده از تندیس و مجسمه*ها در تخت جمشید که معادل مجسمه‌های امرزی است.
8- کتیبه مسجد ندوشن که معادل همان تابلوهای امروزی است.
9- کتيبه رازليق شمال سراب در ناحيه رازليق كنده شده است. اين سنگ نبشته مربوط به آرگيشتی دوم پادشاه اورارتو و به مناسبت پيروزی درجنگ و تسخير سرزمين‌های آرهوفشولو نوشته شده است.
10- ایجاد فضاهای نشستن در بافت تاریخی که معادل نیمکت‌های امروزی است.
11- سکو ها مقابل خانه که فضای نیمه خصوصی صاحب خانه محسوب می شده است.
نورپردازی
روشنایی یکی از مهمترین عوامل در زندگی مدرن امروز است. برای دید و استفاده‌ی بیشتر از فضا منابع نوری در سطح شهر و بافت تاریخی باید از نورپردازی استفاده شود. بدون حضور منبع نوری زندگی در سطح شهر امکان‌پذیر نمی‌باشد. نورپردای در بافت تاریخی و شهری به زندگی شبانه و تجمع در مکانی عمومی کمک بسیار می‌کند. طراحی نورپردازی در مکان‌ها با کارکرد مختلف متفاوت است. استفاده از منابع نوری به سه دلیل می باشد:
- تامین روشنایی فضاهای فعالی
- تامین روشنایی گذرها
- ایجاد نور تزینی
در سطح شهر هیچ نقطه‌ای نباید بدون نور باقی بماند چرا که امنیت استفاده کننده از فضا را خدشه‌دار می‌کند. تاریکی خود عدم استفاده از فضا را در پی دارد و باعث ایجاد امر فساد در آن منطقه می‌شود. از منابع نوری مختلفی که می‌توان استفاده کرد عبارتند از:
- منابع نوری بدون پایه که جهت زیباسازی شهر استفاده می‌شود.
- منابع نوری با پایه‌ی کوتاه که بیشتر در گذرهای پیاده استفاده می‌شود.
- منبع نوری با پایه‌ی بلند برای میادین، خیابان‌ها و پارکینگ‌ها استفاده می‌شود.
- منبع نوری با پایه‌ی بسیار بلند که در بزرگراه‌ها و فرودگاه‌ها استفاده می‌شود.
تندیس
این گروه از مبلمان شهری جهت زیبایی و تنوع در سطح شهر و یا در جهت القای مفهوم خاصی در محیط استفاده می‌شود و حاوی پیام خاصی برای بیننده می‌باشد. در استفاده از تندیس‌ها می‌بایست توجه داشت که ارتباط منطقی میان موضوع و محل نصب آن وجود داشته باشد. فراموش نشود که خلاقیت در فرم مجسمه‌ها و همچنین هماهنگی آن با موضوع و محل و با د دیگر مبلمان شهری می‌تواند عامل بسیار مهمی در بالا بردن سطح زیبایی شهر باشد. .
آب‌نما
همواره در طراحی فضاهای سبز و فضاهای شهری عنصر آب از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است و باعث زیبایی و نشاط می‌شود. از ویژگی‌های آب در طراحی‌های مختلف می‌توان استفاده کرد، نظیر درخشش آن در نور خورشید، تلفیق آب با منابع نوری، صدای ریزش آب و... . در طراحی آب‌نماها می‌بایست به ایمنی آن نیز توجه کرد، آب‌نماها می‌بایست به صورت کامل مشخص باشند و از احداث آب‌نماهای عمیق خودداری کرد.
ویژگی های مبلمان شهری
در طراحی مبلمان شهری باید علاوه بر خلاقیت از زیبایی استفاده و از فرم تکراری خودداری شود. مبلمان های شهری باید دارای ویژگی‌های زیبایی‌نگری باشند. طراحی مبلمان در محیط‌های تاریخی از دو نقطه نظر دارای اهمیت هستند. اول به جهت این‌که شهر به لحاظ تمرکز جمعیتی دارای تنش‌های کاری بسیار است به همین جهت طراحی مبلمان در بافت تاریخی فرصت به حساب می‌آیند. از سوی دیگر، مبلمان‌های شهری در بافت‌های تاریخی باعث جذب بیشتر افراد پیاده در این بافت می‌شود و به اصطلاح مرمت‌گران و لیدرهای گردشگری صنعت بافت‌گردی را به وجود می‌آورد و به عنوان مقصد جذاب به شمار می‌آیند.
- حس تعلق در مبلمان شهری
در صورتی که مردم خود در ایجاد و نگهداری مبلمان شهری فعالیت داشته باشند بیشتر با آن احساس نزدیکی می‌کنند و مایلند که اوقات خود را در فضاهای عمومی بگذرانند، مانند استفاده از گلدان‌هایی که در پشت پنجره‌ها قرار می‌دهند و این امکان را به عابران پیاده می‌دهند که از داخل فضاهای شهری اثاثه‌های ایجاد شده توسط خود را نظاره کنند.
- خوانایی مبلمان شهری
خوانایی مبلمان شهری از مبحث‌های مهمی است که باید به آن توجه ویژه‌ای کرد. به خصوص در استفاده از تابلوهای رانندگی و شهری که هر چقدر خواناتر و ساده‌تر باشند بیشتر مورد استفاده و رضایت هستند. قابل تشخیص بودن مبلمان‌ها با مقیاس برزگ نظیر آلاچیق‌ها، سایبان‌ها و باجه‌های پست نیز بسیار حایز اهمیت است.
- انعطاف پذیری در مبلمان
در صورتی که مبلمان شهری انعطاف‌پذیری داشته باشد و استفاده کنندگان بتوانند استفاده‌های مختلفی از آن بکنند، بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند، مانند سکوهای نشستن که می‌توانند تبدیل به سطحی بالاتر شوند که فردی روی آن بتوان سخنرانی کند یا پله‌های شهری که آن ها نیز جزو مبلمان انعطاف پذیر است، هم محل تردد است و هم محل مکث و استراحت.
کلام آخر
با توجه به آن‌چه که گفته شد بافت‌های تاریخی به هر اندازه‌ای که باشند از نظر گذران اوقات فراغت جایی مناسب به حساب می‌آیند. شهرهایی که بر حسب مکان جغرافیایی در کنار دریا، جنگل و مناظر طبیعی دیگر قرار دارند، می‌توانند جای مناسب برای طراحی مبلمان شهری باشند. زیرا که خود به خود افراد برای استراحت به آن‌جا می‌روند و اگر فضا جذاب باشد علاوه بر ایجاد اشتغال، معرفی مکان را در پی دارد. بنابراین طراحی مبلمان شهری در بافت تاریخی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. برای مطالعه‌ی بیشتر مقالات شهر نگری با یلدامدتور بمانید.
دیدگاه‌ها
مررسی از ساییییت عاااالیییییتوووون :*
کاربر مهمان
15:06:08 2020/06/16
مبلمان شهری واقعا روی زیباییی شهر و بافت تاریخی تاثیر زیادی داره