محیط در شهر نگری (قسمت دوم)

در قسمت اول محیط در شهر نگری به تعاریف معنوی در شهر که باعث جذابیت و شادابی در شهر می شود پرداخته و گفته شد که هر فضا چگونه می‌تواند طراحی شود. عوامل معنوی که با حواس انسانی در فضای شهر درک می‌شوند شاید از نظر طراحی کالبدی بسیار جذاب باشد ولی اگر از نظر روحی با انسان بتواند ارتباط برقرار کند بسیار مهم‌تر و حایز اهمیت‌تر است. دلیل پرداختن به این گونه موضوعات شاید راه‌کارهای بهتری را برای یک شهر و روستا داشته باشند که بتواند به خالی نشدن و ادامه‌ی حیات یک محیط کمک بسیاری را بکنند. برای خواندن ادامه‌ی مقاله محیط در شهر نگری با یلدامدتور همراه باشید.

منظر شهری

منظر در یک شهر مجموعه‌ای از عوامل طبیعی و مصنوع است که تحت تاثیر ویژگی‌های طبیعی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن شهر شکل گرفته است و محل به وجود آمدن مشخصات خاص هر شهر است. موضوع منظر شهری مقوله‌ای دو بعدی است که از یک سو به مولفه‌های محسوس و بصری فضا و از سوی دیگر به شرایط ذهنی و معنوی فضا می‌پردازد. که شامل ابعاد تاریخی، خاطره‌ای، هویتی و امثال آن است. سیمای شهر از مجموعه ادراکات محسوس در ذهن انسان از محیط به وجود می‌آید. اهدافی که در ایجاد منظر شهری دنبال می‌شود شامل زیباشناختی، عملکردی و هویتی است. نگرش مبتنی بر ظاهر شهر به کیفیت توزیع مطلوب فضاها یا کاربری‌های شهری کمک می‌کند.

فضای شهری

بررسی‌ها نشان می‌دهند که عبارت «فضای شهری» ترکیب واژه‌ای جدیدی است و حتی در رابطه با معماری نیز فضای معماری نسبت به قدمت تاریخ معماری، واژه‌ای قدیمی به حساب نمی‌آید. حال برای آن که فضای معماری و فضای شهری رابطه‌ای تنگاتنگ با هم دارند. در برداشت از فضا در طول تاریخ معماری، سه مرحله را می‌توان مطرح کرد.

مرحله اول

در مرحله‌ی نخست که نمونه‌ی آن را مصر باستان، سومر و یونان می‌توان یافت که فضای معماری با جابه‌جایی و بازی با حجم ساخته می‌شد و به فضای داخلی کمتر توجه شده است.

مرحله دوم

در مرحله‌ی دوم که در نیمه‌ی دوم تمدن رومی‌ها آغاز شده است فضای معماری مترادف با فضای مجوف شده داخل ساختمان است.

مرحله سوم

مرحله‌ی سوم در آغاز قرن بیستم شکل گرفت که با حذف دید منفرد پرسپکتیوی منجر به انقلابی بصری شد. درک و استنباط ما از فضای معماری و شهری در قرن بیست به مثابه پذیرفتن کیفیت‌های ساختمان‌های منفرد و مجزا کننده‌ی فضاها است. با توجه به مراحل درک فضا آن چه که به عنوان فضای شهری در عرصه­‌ی عمومی شهرها وجود دارد به دو تعریف کلی در فضا می‌رسیم.

• متمایز ساختن فضاست که بُعدی تجویزی در هنر و معماری است.
• بیان ماهیت دقیق فضاست که بُعدی توصیفی که مورد فلسفه، ریاضیات و فیزیک است.

انواع فضاهای شهری

تمامی فضاها مجموعه‌ای از شهر هستند که دارای تقسیم­‌بندی­‌های متفاوتی هستند. این امر بیان­‌گر آن است که هر مکان با توجه به جایگاهی که دارد، نه تنها باید واجد ویژگی‌های خاص خود باشد، بلکه توقعات سطح بالاتر خود را نیز برآورده سازد. فضا باید دارای ویژگی‌های خاص خود باشد و توقعات سطح بالاتر خود را نیز برآورده سازد. به عنوان مثال مکانی که به عنوان یک میدان شهری مورد طراحی قرار می‌گیرد، از یک سو باید سرزنده، انعطاف‌پذیر و دارای تعین فضایی باشد. از سوی دیگر به عنوان یک گره واجد شرایط سکونت، تجمع پذیری و یکپارچگی باشد. در کنار این عوامل، این مکان به عنوان یک فضای شهری کیفیات زیبایی، نظم، وحدت ،هویت، هماهنگی، ماندگاری، پایداری و تغییر پذیزی را نیز باید دارا باشد.

 بافت

طرز قرار گرفتن اجزا و عناصر در مقابل یکدیگر و ساختار و روابط قانون‌مند درونی اجزا را بافت می‌نامند. بافت هر شهر دارای کمیتی پویا و در حال تغییر است که وضع کالبدی شهر و چگونگی شکل‌گیری فضاها معماری در کنار یکدیگر را گذر زمان مشخص می‌کند. خصوصیات هر بافت را در چهار ویژگی می‌توان جا داد.

• اول بافت هر شهر که کالبد را نشان می‌دهد یعنی فضاهای خالی و پر، مقدار نسبت فضاها به یکدیگر و رابطه بین فضاها را مشخص می‌کند.
• دوم بافت هر شهر، شبکه ارتباطات، نحوه‌ی دسترسی‌ها، خصوصیات راه‌ها و کوچه‌ها را مشخص می‌کند.
• سوم آن که بافت هر شهر می‌تواند گویای چگونگی و نحوه توزیع فضایی فعالیت‌ها باشد.
• چهارم بافت هر شهر نحوه‌ی شکل‌گیری، مراحل رشد و توسعه‌ی شهر در طی تاریخ را منعکس می‌کند.

بافت تاریخی

منظور از بافت‌ تاریخی این است که به رغم فرسودگی در گستره‌ی بناها، مجموعه‌ی تجهیزات شهری با ارزش و یا ترکیبی از آن‌ها وجود دارد. بافت‌ تاریخی شهرهای ایران، ظرافت، زیبایی و روح خلاق مردمی را به نمایش می‌گذارند که طی سالیان دراز آن‌ها را بر طبق سنت، فرهنگ و نوع معیشت خود به وجود آورده‌اند. شهرها در گذشته واجد وحدت بصری بودند و با فرم هایی که به تدریج پیچیدگی بیشتری می‌یافتند، شیرازه‌ی اجتمای جوامع را به وجود می‌آورند ولی در شهرسازی معاصر با ایجاد فضایی برای ماشین ها در ایران رفته رفته این اصول از بین رفت و جای خود را به قوانین خشک و بی‌روح داد. بافت تاریخی و فرهنگی شهرها آثار گران بهایی از دانش معماری و شهرسازی بومی‌ هستند و به عنوان جزیی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری محسوب می‌شوند. در بافت‌های تاریخی ایران به عناصر مادی و غیر منقول فرهنگی توجه می‌شود. بنابراین ترویج و احیای الگوی بافت‌های تاریخی شهرها بخشی مهمی از مدیریت شهری با هدف تعمیق روابط معنوی و هویت بخشی به زندگی شهری امروز است.

کلام آخر

با توجه به آن چه که گفته شد شهر پر از هیاهو و زندگی است، زیرا که انسان در آن زندگی می‌کند و این انسان است که شهر را می‌سازد. هر شهر تاریخی نشان دهنده‌ی هویت هر قومیت است که اصالت هر را به نمایش می گذارد. روح جمعی را در یک شهر می‌توان مشاهده کرد. محیط شهر مکانی است که در آن فضاها را تشکیل می‌دهد. انسان با درک محیط خود نقش مهم را در ساخت فضاها دارد و فضاها نیز نقش مهمی در شهر ایفا می‌کند. برای ملالعه بیشتر با یلدامدتور بمانید.

دیدگاه‌ها

تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای یلدامدتور محفوظ است.

هر گونه استفاده از محتوای یلدامدتور بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.