چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت چهارم)
هر اثر تاریخی با توجه به زمان و مکان ساخت آن، از دسترسیها و مفصلهای حیاتی برخوردار بوده و ضمن استقرار در بافت طبیعی، شهری و یا روستایی با محیط و بستر طبیعی خود انس یافته و به گونهای ارتباط برقرار کرده است. این هم زیستی تاریخی و طبیعی با الحاقات حاشیهای بناها نیز هماهنگی کامل دارد. حریم کیفیت بصری و عملکردی بنا را تعین می کند. در این قسمت به ضوابط حریم در بناها و مجوعه های تاریخی پراداخته می شود، با یلدامدتور بمانید.
اگر قسمت های قبلی این مطلب را از دست داده اید می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:
- چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت اول)
- چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت دوم)
- چگونگی تعیین حریم بناهای تاریخی (قسمت سوم)
تعریف عرصه
عرصه را در بناهای تاریخی می توان این گونه تعریف کرد که به خود بنای تاریخی اطلاق می شود. به زمین و محلی که بنای تاریخی روی آن بنا شده، عرصه گفته می شود. هر عرصه برای خود قوانین و ظوابط خاصی دارد که در ادامه با برخی از آن ها آشنا می شویم.
ضوابط عرصه حریم بازار
هر گونه دخل و تصرف، مرمت و نوسازی در عرصه بازار برای دخل و تصرف در آثار تاریخی، ثبتی میباشد و مقررات بناهای ثبتی را داراست. ولی با توجه به عملکرد بازار که باید پویا باشد، برای تسهیل بیشتر ضوابط زیر مقرر میگردد:
- هر گونه احداث بنا در محدوده عرصه ممنوع میباشد.
- هر گونه مرمت، حفاظت و ساماندهی و مداخله در بناها محدوده عرصه بازار و با داشتن طرح مصوب سازمان میراث فرهنگی امکان دارد.
- بناهای تخریب شده در محدوده عرصه فقط به طرح اصلی (از نظر ارتفاع و نوع ساخت) با تهیه طرح و تصویب سازمان میراث فرهنگی مجاز میباشد.
- سقف بازارها، سراها، تیمچهها و دیگر عناصر مشابه واقع در عرصه بازار در صورت نیاز به تعمیر یا بازسازی بایستی زیر نظر سازمان میراث فرهنگی کشور انجام پذیرد.
- در راستای بازارهایی که در نتیجه تغییرات در طول زمان از هیات اصلی خارج گردیده ولی هنوز عملکرد اولیه خود را حفظ نموده است. بایستی با توجه به وضع و شرایط موجود با طراحیهای خاص که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور میرسد، انجام پذیرد.
- دخل و تصرفاتی که در فضاهای بازارها یا راسته بازارها به وجود آمدهاند مانند تقسیم مغازهها و یا پایههایی که مورد تصرف قرار گرفته و محل کسب جدید گردیده است و دیگر تغییرات مشابه بایستی مجددا بر اساس طرح مصوب سازمان میراث فرهنگی کشور به شکل اولیه خود از نظر معماری و عملکردی بازسازی شوند.
- حفر چاه و احداث زیرزمین در بازار ممنوع است مگر آن که اصل بنای تاریخی شامل زیرزمین باشد که در این صورت فقط زیرزمین در حد موجود قابل حفظ است.
- ایجاد تاسیسات لازم و رفاهی مانند کولر، لوله کشی، کابل کشی، برق کشی و غیره واقع در عرصه بازارها و بناهای وابسته به آن بایستی بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور رسیده است انجام پذیرد.
- الحاقات و تزینات روی نماهای راسته بازارها و فضاهای عمومی بازار (نظیر تابلوها و کرکره ها و در و پنجرهها، ویترینها، کولرها و غیره) نباید هیات کلی فضاهای عرصه بازار را مخدوش نماید.
- عناصر تخریب گردیده در عرصه بازار باید بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور میرسد بازسازی گردد.
- عناصر نوسازی شده نامتناسب در عرصه بازار باید بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور میرسد جمع آوری و عناصر اصلی بازسازی گردد.
- احداث بالکن و هر گونه پیش آمدگی و دخل و تصرف در فضاها ممنوع است.
ضوابط حریم درجه یک بازار
- هر گونه احداث بنا در حریم درجه یک فقط پس از صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی امکان پذیر خواهد بود.
- حداکثر ارتفاع مجاز جهت احداث بنا نباید از پایین ترین نقطه بام بازار همجوار پلاک مورد ساخت تجاوز نماید.
- احداث زیرزمین در حریم درجه یک با رعایت ضوابط حفاظتی بازار از نظر ایستایی قابل ایجاد است.
- احداث و راه اندازی هر گونه فعالیتی که لطمه و ایجاد آلودگی هایی نظیر سر و صدا، لرزش، ضربه، دود، بو و... نماید ممنوع است.
- استفاده از مصالحی همچون سنگ، سیمان و شیشه در نماسازی ساختمانها ممنوع است و باید طرح و مصالح به کار رفته هماهنگی لازم را با بافت تاریخی داشته باشد.
- حفظ تراکم موجود در محدوده حریم حفاظتی بازار.
- حفظ نسبت پر و خالی در محدوده حریم حفاظتی عرصه بازار.
- حداکثر ارتفاع بناهای واقع در عرصه و حریم تاریخی تا شعاع 100 متر باید از حداقل ارتفاع اثر تاریخی مجاور تجاوز نکند.
- کاربریها، شبکه ارتباطات و دسترسیها، تسهیلات شهری باید بر اساس طرحی باشد که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور رسیده باشد.
- در محدوده حریم حفاظتی کلیه طرحهای نوسازی باید به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور برسد.
ضوابط حریم درجه دو بازار
- هر گونه احداث بنا در این محدوده پس از صدور مجوز از سوی میراث فرهنگی امکان پذیر است.
- استفاده از مصالح غیر بومی و غیر سنتی مثل سیمان، شیشه و فلز در نماسازی ممنوع می باشد و صرفا بایستی از مصالح هماهنگ منطقه استفاده شود.
- ساماندهی و ایجاد هرگونه تاسیسات رفاهی و خدماتی از قبیل آب رسانی، برق، تلفن، گاز و... پس از تهیه و ارایه طرح و تصویب و نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
ضوابط عرصه تک بناها و مجموعه ها
- هر گونه احداث بنا در محدوده عرصه ممنوع است.
- هر گونه اقدامی که منجر به تخریب و یا آسیب به عرصه و اعیان تاریخی آثار گردد، ممنوع است.
- هر گونه فعالیت عمرانی و ساماندهی به منظور حفظ ارزش های فرهنگی و یا تاریخی مجموعه اعم از مرمت، باززنده سازی، توسعه و ایجاد فضای سبز، تعمیر و یا تغییر کاربری در تمام و یا بخشی از آن، پس از تهیه و ارایه طرح به سازمان میراث فرهنگی و تصویب نهایی آن از سوی سازمان مذکور و اجرای دقیق مفاد طرح مصوب، معتبر خواهد بود.
- حفر چاه و احداث زیرزمین در محدوده عرصه ممنوع است، مگر آن که اصل بنای تاریخی شامل زیرزمین یا چاه باشد که در این صورت فقط در حد موجود قابل حفظ است.
- تفکیک، تغییر کاربری، تغییر نما و دخل و تصرف در کالبد بناهای قدیمی موجود و تعریض معابر در بافت ممنوع است.
- ملحقات و دخل و تصرفهایی که در فضاهای جداره بافت به وجود آمده که با معماری تاریخی و فرهنگی جداره هماهنگی ندارد و با در نماها و کالبد بناهای قدیمی موجود براساس طرح مصوب سازمان میراث فرهنگی کشور بایستی اجرا شود.
- ایجاد تاسیسات رفاهی مانند لوله کشی، برق کشی، فاضلاب و غیره در عرصه و بناهای وابسته آن بایستی بر اساس طرحی که به تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور رسیده باشد، انجام پذیرد.
- دیوارها با مصالح سنتی و بومی منطقه مرمت شود و به کار بردن هر نوع مصالح و یا اندودهای دیگر در نماها و دیوارهای خارجی کلیه ساختمان ها ممنوع است.
ضوابط حریم درجه یک تک بناها و مجموعه ها
- هر گونه ساخت و ساز و احداث بنا با کاربری غیر مسکونی در محدوده ممنوع است.
- حداکثر ارتفاع مجاز واحدهای ساختمانی و مسکونی در محدوده بنا با احتساب کرسی چینی و سقف شیروانی با رعایت سطح اشغال، نباید از کوتاهترین ارتفاع ساختمان تاریخی بلندتر باشد.
- طرح معماری، مصالح و نماهای واحدهای مسکونی باید متناسب با بافت فرهنگی و تاریخی مجموعه باشد و با اقلیم منطقه هماهنگ و سازگار باشد.
- احداث دسترسی های جدید یا تغییر و تعریض معابر با تهیه طرح و ارایه آن و تصویب نهایی و نظارت مستقیم سازمان مذکور واجرای دقیق طرح مصوب، معابر و قابل اجرا خواهد بود.
- به منظور احیا و ساماندهی محوطه، ایجاد هر گونه تاسیسات رفاهی و تفریحی، فضای سبز، بهسازی محوطه و ارایه خدمات عمومی پس از تهیه طرح و تصویب آن از سوی سازمان میراث فرهنگی معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
- تغییر بستر طبیعی اراضی در محدوده حریم ممنوع میباشد.
- هر گونه اقدام که به عرصه لطمه وارد سازد از قبیل استفاده از ماشین آلات سنگین کشاورزی، آلایندههای زیست محیطی و... ممنوع میباشد.
ضوابط حریم درجه دو تک بناها و مجموعه ها
- به منظور حفظ منظر طبیعی و ارزشهای زیست محیطی هر گونه اقدامات عمرانی، دکل های مخابراتی، قطع درختان، از بین بردن یا تغییر مسیر آبهای سطحی (نهر و چشمه) باید با تهیه طرح و تصویب سازمان میراث فرهنگی کشور باشد.
- هر نوع اقدام و فعالیتهای عمرانی اعم از بهسازی، نوسازی، احداث بنا و تعریض معابر در محدوده این حریم پس از تهیه طرح و تصویب آن از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور معتبر و قابل اجرا خواهد بود.
- هر گونه تفکیک و تجمیع پلاکها در محدوده حریم درجه دو باید به تایید سازمان میراث فرهنگی کشور برسد.
- هر گونه اقدامی که به بنیان عرصه و حریم آثار لطمه وارد سازد از قبیل حفر چاه آب و فاضلاب، احداث کانال، برق، تردد ماشین آلات سنگین، نصب دستگاه های لرزاننده، سروصدا، ایجاد کاربریهای صنعتی و تجاری، هدایت آبهای سطحی به سمت آثار و انباشت زباله در جوار عرصه آثار ممنوع است.
ضوابط حریم نقوش برجسته
- انجام هر گونه تغییر در وضعیت کوه و استخراج سنگ در این محدوده ممنوع می باشد.
- انجام هر گونه عملیات ساختمانی و ساخت و ساز بنا در محدوده حریم ممنوع است.
- نصب هر گونه پایه و دکل و حفر چاه و گودال در محدوده حریم ممنوع است.
- هر گونه عملیات تسطیح و خاک برداری جهت توسعه زمین های کشاورزی واقع در محدوده حریم ممنوع است.
- هر گونه طراحی داخل حریم، پس از تهیه طرح با تایید نهایی سازمان میراث فرهنگی بلامانع است.
ظوابط حریم منظری نقوش برجسته
- ایجاد هر نوع مانع که ارتباط بصری اثر و محیط پیرامونش را قطع یا خدشه دار سازد ممنوع است.
- در مورد حریم منظری بناهای داخل شهر و خارج از شهر باید با توجه به موقعیت بنا و دیدهای خاص مورد توجه و طراحی قرار گیرد.
دیدگاهها
حفظ خود آثار باستانی آن هم در حد اعتدال معقول و مقبول است ولی این شدت عمل و سنگ اندازی در زندگی مردم به معنای واقعی در جا زدن و تحجر است.
کاربر مهمان
08:02:58 2020/02/08
با تشکر از مطالب نوشته شده، لطفاً منابع مطالب را روی سایت خود قرار دهید